ĐẶT TÊN CHO THẾ GIỚI
Rốt cuộc, sau những thương tích tâm hồn lẫn thể xác, chúng tôi buộc phải
chấp nhận không nên nghĩ khác bản cửu chương in ở đằng sau mỗi cuốn tập.
Nếu muốn thay đổi chúng tôi đành phải chờ đến lúc thành tài, tức là lúc
đã trở thành những nhà toán học nổi tiếng thế giới, lúc đó chúng tôi sẽ
soạn một bản cửu chương theo ý mình.
Trong khi chờ đợi (ôi, lâu quá!), tôi, Hải cò, con Tủn và con Tí
sún buộc phải đồng ý trong đớn đau rằng 2 lần 4 là 8, cũng như 3 lần 5
là 15.
Với thái độ đầu hàng nhục nhã đó, chúng tôi nhanh chóng trở lại
là những đứa con ngoan trong mắt ba mẹ, nghĩa là coi chuyện giữ gìn tập
vở là thiêng liêng như giữ gìn con ngươi của mắt mình, cũng như buộc
phải thừa nhận rằng một đứa trẻ siêng học dứt khoát không phải là một
đứa trẻ hư hỏng.
Cuộc sống lại quay lại đường ray cũ kỹ của nó và đời tôi lại có
nguy cơ mòn mỏi theo nhịp sống đơn điệu kể từ khi tôi được sinh ra.
Làm thế nào bây giờ nhỉ? Tôi nghĩ, nghĩ mãi, và nhờ thượng đế phù hộ cuối cùng tôi cũng nghĩ ra lối thoát.
- Này, tụi mày! - Nhà cách mạng tập hợp đám tàn binh của mình
lại - Kể từ hôm nay, tụi mình không gọi con gà là con gà, con chim là
con chim, cuốn tập là cuốn tập, cây viết là cây viết nữa...
Con Tí sún ngẩn ngơ:
- Thế gọi bằng gì?
- Gọi bằng gì cũng được, miễn là không gọi như cũ!
Hải cò nheo mắt:
- Thế gọi cái nón là cuốn tập, cái đầu là cái chân được không?
- Được. - Tôi hừ mũi - Mày muốn gọi cái đầu là cái mông cũng được.
Con Tủn thắc mắc:
- Nhưng tại sao lại làm thế?
Năm đó, tức vào năm tám tuổi, tôi chưa biết rằng trong công thức
5W mà người phương Tây dùng như một công cụ để khám phá sự thật, gồm
“What - Who - Where - When - Why” mà người Việt chúng ta vẫn dịch là
“Cái gì - Ai - Ở đâu - Khi nào - Tại sao” thì câu hỏi “Tại sao” bao giờ
cũng là câu hỏi sâu sắc nhất, có tính bản chất nhất, và dĩ nhiên là khó
trả lời nhất. So với bốn câu hỏi còn lại, câu hỏi bắt đầu bằng hai chữ
“Tại sao” quan trọng hơn hẳn.
Hồi bé, hẳn là bạn cũng có hằng hà những câu hỏi “tại sao” khiến ba mẹ bạn vô cùng bối rối.
Tại sao khi mưa trời lại có sấm sét?
Tại sao tóc chỉ mọc ở trên đầu?
Tại sao chúng ta lại ăn Tết?
Tại sao đường lại ngọt còn muối thì mặn?
Tại sao máu có màu đỏ?
Tại sao con cò khi ngủ lại co một chân?
Tại sao đàn ông có vú?
Tại sao trái đất quay quanh mặt trời?
Chúng ta, nói một cách chính xác là bọn nhóc tì chúng ta, đã đi
từ thắc mắc đơn giản nhất đến thắc mắc phức tạp nhất, trong đó có những
câu hỏi mà nếu không phải là một nhà khoa học giỏi giang thì không thể
giải thích thấu đáo được. Ba mẹ chúng ta hồi đó (chúng ta bây giờ đôi
khi cũng vậy) thường tìm cách lảng sang chuyện khác hoặc không nhịn được
mà nổi khùng lên với đám con cái chẳng qua vì họ tự giận mình không
phải là nhà khoa học giỏi giang đó thôi.
Nhưng đến những câu hỏi kiểu như “Tại sao chúng ta được sinh
ra?“, “Tại sao chúng ta phải sống?”, “Tại sao chúng ta phải chết?”, thì
các nhà khoa học cũng bó tay. Những thắc mắc lúc này đã trở nên siêu
hình và bắt đầu đặt chân vào lãnh vực của triết học. Thái tử Tất Đạt Đa
từng đi tìm lời giải đáp cho vấn nạn cơ bản này - nhằm giải mã ý nghĩa
của sự tồn tại, để cuối cùng trở thành một nhà khai sáng thuộc loại vĩ
đại bậc nhất thế giới dưới cái tên Thích Ca Mâu Ni.
Ôi, tôi lại huyên thuyên nữa rồi. Nhưng tất cả cũng là do con Tí
sún. Nó hỏi tôi “tại sao” - một câu hỏi mang mầm mống triết học. Để nỗ
lực trả lời một câu hỏi mang mầm mống triết học, bất cứ ai cũng có thể
trở thành triết gia, cho dù người đó không cố ý và chỉ mới có tám tuổi.
Tôi thao thao, mặt đỏ gay:
- Tại sao lại làm thế à? Tại vì tụi mình cần phải chứng tỏ tụi
mình có giá trị riêng. Tụi mình không thích tuân thủ theo sự sắp đặt của
người khác. Tại sao phải gọi con chó là con chó? Hừ, con chó là con
chó, điều đó chẳng có ý nghĩa gì hết. Nếu người đầu tiên gọi con chó là
cái bàn ủi thì bây giờ chúng ta cũng gọi nó là cái bàn ủi. Chỉ toàn là a
dua thôi! Thật là ngu ngốc!
- Hay quá, cu Mùi! - Hải cò reo lên - Trong bọn, cái bàn ủi nhà
con Tủn là hung dữ nhất. Nếu con Tủn không xích cái bàn ủi của nhà nó
lại, thì dù tao có là chồng nó tao thề sẽ không bao giờ bước chân qua
nhà nó!
- Hải cò! - Con Tủn gầm gừ - Tôi nghĩ bạn nên khép cái cánh tay của bạn lại đi.
Hải cò dang tay ra và nhíu mày:
- Cánh tay này á?
Tôi cười:
- Tao nghĩ con Tủn đang muốn nói đến cái miệng của mày thì đúng hơn.
- À, - Hải cò gục gặc đầu - Có nghĩa là từ nay chúng ta sẽ gọi cái miệng là cánh tay. Hay đấy!
oOo
Những ngày đó, tốt nhất là bạn không nên bước vào thế giới của
bọn tôi. Nếu không, bạn sẽ có cảm giác bạn đang lạc vào một hành tinh
khác.
Tôi nói thật đó. Vì chắc chắn bạn sẽ không thể hiểu những lời đối đáp như thế này:
- Tối rồi, tao về nhà đi chợ đây.
- Mẹ tao hứa sẽ mua cho tao một cái giếng mới vào ngày sinh nhật.
Dù giàu tưởng tượng đến mấy, bạn cũng không tài nào hình dung
được chúng tôi có thể nói đi chợ thay cho đi ngủ, cũng như chiếc cặp
bỗng nhiên biến thành cái giếng một cách hồn nhiên.
Những bậc phụ huynh đáng kính tất nhiên không thích thú gì với
cái trò ăn nói lung tung này, nhất là bọn tôi có vẻ như dần dần nhiễm
những từ ngữ mới đến mức khi ba con Tủn bảo nó tắt quạt máy thì nó lại
tắt tivi, cũng như con Tí sún hàng chục lần chạy ra đường chỉ để kiếm
con Vện trong khi mẹ nó mỏi mòn chờ nó mang cái bàn ủi vô.
Lúc đó, tôi cứ nghĩ đó là trò chơi trẻ con và chỉ trẻ con mới
nghĩ ra những trò kỳ thú như vậy. Chúng tôi muốn thay đổi một cách gọi,
thậm chí nếu được thì đặt tên lại cho cả thế giới, chỉ với một mục đích
hết sức tốt đẹp là làm cho thế giới mới mẻ, tinh khôi như được sinh ra
lần nữa. Chúng tôi đâu có cách nào khác khi chúng tôi còn quá trẻ trong
khi thế giới thì lại quá già. Vì vậy mà bọn nhóc chúng tôi rất cần một
thế giới non trẻ và giàu có của riêng mình.
Nhưng khi tôi đã trở thành người lớn thì tôi phát hiện ra người
lớn cũng rất thích chơi trò này, tất nhiên với một mục đích hoàn toàn
khác. Người ta gọi hối lộ là tặng quà trên mức tình cảm, gọi những hành
vi sai trái là thiếu tinh thần trách nhiệm, gọi tham ô là thất thoát gây
hậu quả nghiêm trọng, vân vân và vân vân. Mục đích của sự đánh tráo
khái niệm này là đẩy vô chỗ mù mờ những gì đang vô cùng sáng rõ, với
cách thức điển hình là dùng một cụm từ phức tạp và có thể hiểu sao cũng
được để gọi một sự việc mà người ta hoàn toàn có thể gọi đích danh bằng
một từ ngắn gọn, đơn giản và minh bạch đến mức dù muốn cũng không ai có
thể hiểu khác đi. Cứ theo cung cách đáng ngại này một ngày nào đó rất có
thể người ta sẽ phát giải Nobel vật lý cho người nào có khả năng gây ra
một lực tác động có chủ ý khiến vật chất chuyển động từ vị trí này sang
vị trí khác mà khách thể không hề hay biết trong khi cái cụm từ mỹ
miều, sang trọng đó thực ra là để chỉ tên móc túi.
Bọn trẻ chúng tôi
Nhưng cũng vì vậy mà chúng tôi phải trả giá.
Đây là tai nạn của Hải cò.
Cô giáo kêu nó đọc một đoạn văn trong sách tập đọc.
- Em lấy sách ra! - Cô giáo bảo và nó thản nhiên cầm lên cuốn sách toán.
- Đâu phải cuốn này! - Cô giáo sửng sốt - Em không đem theo sách
tập đọc à? Thế cuốn tập của em đâu. Em có chép bài không đấy?
Hải cò lúng túng lôi cái nón vải nhét trong túi quần ra, đặt lên bàn.
- Em đùa đấy à! - Cô giáo đứng phắt dậy, mặt đỏ gay - Em theo cô lên văn phòng gặp thầy hiệu trưởng ngay!
- Thưa cô, thầy hiệu trưởng hôm nay không đi học. Hôm qua thầy
hiệu trưởng đánh nhau với em, sáng nay còn nằm rên hừ hừ ở nhà ạ.
Thầy hiệu trưởng trong tâm trí Hải cò tất nhiên là tôi - thằng
cu Mùi. Chiều hôm qua tôi nện nhau với nó thật (chỉ vì giành nhau xem
đứa nào được làm cha đứa nào trước) và đến tối thì tôi lên cơn sốt, vì
nguyên nhân gì chỉ có trời mới biết nhưng Hải cò huênh hoang là nó đánh
tôi nằm bẹp.
Trong thế giới vừa được đặt tên lại của bọn tôi, Hải cò là cảnh
sát trưởng, con Tủn là tiếp viên hàng không, con Tí sún là nàng Bạch
Tuyết, còn tôi là thầy hiệu trưởng. Những cái tên này do chúng tôi tự
chọn, theo nguyện vọng thầm kín của mỗi đứa.
Những ngày tươi đẹp trước khi Hải cò bị nạn, thế giới của bọn tôi đầy ắp những âm thanh hoan hỉ như thế này:
- Thầy hiệu trưởng, hôm nay tôi làm mẹ, thầy hiệu trưởng làm con nhé?
- Mày nhai chóp chép cái gì trong cánh tay vậy, cảnh sát trưởng? Ăn vụng hả?
- Bạch Tuyết, đứng xê ra xa chút đi! Tối hôm qua trong lúc đi chợ con có đái dầm không mà ba nghe khai rình thế?
- Tiếp viên hàng không, bạn mới mua cuốn tập mới hả? Đưa đây đội thử chút coi!
Các bạn cũng biết rồi đó, bọn tôi đặt cho cái nón cái tên mới là
cuốn tập, tivi là quạt máy, đi ngủ là đi chợ. Và cũng thật là tuyệt khi
bọn tôi gọi môn toán là môn tập đọc, lịch sử là tập viết, môn đạo đức
là tập vẽ, và hằng hà những cuộc cách tân táo bạo khác.
Nhưng tất cả đều không nguy hiểm bằng gọi cu Mùi bằng thầy hiệu trưởng.
Rất may là thầy hiệu trưởng thật sau hàng giờ thẩm vấn cảnh sát
trưởng đã hiểu ra thầy hiệu trưởng bị Hải cò đánh cho nằm bẹp không phải
là thầy, và tuy thầy không coi đó là sự xúc phạm nhưng sau giờ phút đen
tối đó của lịch sử, con chó đã trở lại là con chó, thằng cu Mùi trở lại
là thằng cu Mùi, có nghĩa là chúng tôi không được phép định nghĩa lại
thế giới một lần nữa theo cách mà người lớn còn lâu mới nghĩ ra.
Họ cấm chúng tôi có thể vì họ ghen tị chăng?