Bách quỳ sụp xuống:
- Chỉ một cách luyện sắt mà được Hoàng gia ban thưởng như vậy, quả thật thần xấu hổ không dám nhận, nay xin Thánh thượng một việc.
Thần khi xưa theo gia sư ngao du, đi qua Châu Thái Nguyên, Như Nguyệt Giang Lộ có người nói dân và động vật vùng này hay bị sét đánh.
Gia sư nói như vậy ắt có mỏ sắt ở đây.
Nay thần xin vì vua phân ưu, đi đến vùng này tìm lại nơi xưa, xem xem có phải có mỏ sắt hay không.
Cũng xin cho thần 1000 tráng đinh để thần sai phái chúng xây lò luyện sắt.
Thần xin cam đoan nếu tìm được.
Mỗi năm xin hiến cho triều đình trăm vạn cân sắt.
Thượng hoàng bật dậy, lão nhân bên cạnh nói:
- Việc này chắn được mấy phần?
- Với tài chiêm bốc, lại thêm kiến thức bác vật học của gia sư, lời nói ra chín phần là thật.
“Chín phần” không phải gần như thành sự rồi sao.
Lão nhân run rẩy khom mình:
- Thần năm nay đã gần thất thập, những việc làm được tuy không nhiều nhưng từ việc suy yếu Lý đế, phế lập Chiêu Hoàng, phò vua đánh Thát Đát đều đã thành sự, chỉ đau đáu trong lõng nỗi nhục khi tiếp sứ thần hai nước Tống Nguyên.
Khi xưa Tống Lý Tông sắc phong cho Thượng hoàng, chỉ cho cái danh An Nam quốc vương, ăn lộc 3000 hộ, thực phong 1000 hộ [1], thật là quá lắm.
Sứ giả nghênh ngang gặp vua không quỳ, thần lúc ấy chỉ muốn giết chúng ngay tại triều đường.
Bọn Thát Đát còn hơn thế, đánh không được nước ta thì giở thủ đoạn, cướp phá biên giới, không cho thương nhân buôn bán, khiến cho dân vùng biên viễn khổ không sao kể xiết.
Bệ hạ ưu quốc, nghĩ đến cảnh con dân lầm than, năm Bảo Hựu thứ 6 sai thần viết bài biểu gửi lên cho vua Nguyên.
Thần cầm bút, viết đến đoạn:
“Nay dám kính tâu bệ hạ
Suốt ngày run sợ
Cúi bước lom khom ” [2]
Xé tờ chiếu đi mấy lần rồi lại viết, thần là thần tử, phải chịu nhục thay vua thì còn được.
Nhưng lại thay vua viết biểu nhận tội với bọn Thát Đát.
Thần chỉ mong có ngày ăn găn uống máu bọn sài làng.
Nay nếu đúng như lời Minh Tự Hoàng Bách nói.
Kiếm được mỏ sắt, lại luyện được trặm vạn cân sắt hàng năm.
Thì thần chết cũng nhắm mắt.
Nay Minh Tự còn trẻ người non dạ, bọn quan lại thấy Minh Tự, sợ chúng không tuân.
Xin Thượng hoàng cho thần đi cùng Minh Tự, thần tuyệt không tiếm quyền.
Chỉ mong việc này thành để cho thần được thác xuống suối vàng nhìn thấy Thái Tổ, nói với ngài từ nay Đại Việt ta đã có đồ sắt, không cần lệ thuộc bọn trung nguyên kia nữa.
- Thượng phụ đứng lên đi, thượng phụ đã gần 70 mà còn có lòng như thế, việc này xin thượng phụ yên tâm.
Ta sẽ phái Quang Khải đi cùng.
Ngài bây giờ là của báu quốc gia, ngài bôn ba lên vùng biên viễn mà xảy ra chuyện gì, ta làm sao dám gặp liệt tổ liệt tông nhà họ Trần.
- Không được! Châu Lạng là đất phong của thần, phi thần ra bọn quan lại kiêu ngạo không ai áp chế được, xin thượng hoàng đồng ý.
- Việc này …
Trần Thánh Tông thấy cha khó xử, đứng ra nói:
- Nếu Thượng phụ muốn đi như vậy thì ta xin có ý thế này.
Ngài vẫn đi, nhưng chỉ nên đến Châu Thái Nguyên toạ trấn, áp chế bọn quan lại địa phương, việc tìm kiếm mỏ sắt và luyện sắt thế nào, cứ để Minh Tự làm.
Ngài đừng vào chốn rừng thiêng nước độc làm gì.
Bách nghe lão nhân nói, lại xem bộ dạng hắn thì cũng đoán được danh tính người này.
Có lẽ đây là quyền thần số một triều Trần, Trần Thủ Độ.
Nhân vật