Vừa dứt lời, một khung cảnh khác hiện lên.
......
trong hoàng cung xa hoa mà cô quạnh, cậu bé lê duy vỹ oa oa tiếng khóc chào đời. theo năm tháng đứa bé dần lớn khôn. càng lớn, càng tỏ ra thông minh, diện mạo khôi ngô tuấn tú, văn võ song toàn.
khi đó, chúa trịnh doanh chưa có con trai, chỉ có một quận chúa là tiên dung, nên người rất cưng chiều. một hôm chơi cùng anh là trịnh sâm, bị té ngã, trịnh sâm hốt hoảng bỏ chạy. trong cơn nguy kịch, lê duy vỹ cứu được, đồng thời giáo huấn trịnh sâm. từ đó nàng trở thành cái đuôi nhỏ bám theo hắn. những tưởng một câu chuyện đẹp nên thơ, nhưng do lần ngã đó, quận chúa sức khỏe dần yếu và qua đời.
lê duy vỹ trong cơn tiếc thương rời đi hoàng cung, kết giao muôn nơi. ai ai cũng quý mến.
còn trịnh sâm luôn nhớ món hận năm xưa, đồng thời nghét khi suốt ngày bị mẹ lấy lê duy vỹ ra làm gương. từng thề: ‘ ta và duy vỹ hai người, một sống một chết, không thể đứng song song được.’ sau lên ngôi chúa, tìm mọi cách hãm hại và giết.
........
trời trở đông, vua hiến tông sức khỏe yếu, nhớ thương con lên gọi về. lê duy vỹ trở lại, người còn hoi men, thấy cha ốm yếu mà không có thái y túc trực, oà khóc:
“ thưa phụ hoàng, từ ngày nhà lê ta trung hưng đến nay trải mười đời vua. họ trịnh tiếng là tôn phò nhưng thực chất là áp chế nhà lê ta. họ trịnh muốn cho ai làm vua thì cho, muốn giết ai thì giết. như hai trăm năm trước trịnh tùng giết chết anh tông hoàng đế. rồi ba mươi năm sau trịnh tùng lại giết chết hoàng đế. mới bảy mươi năm trước đây dụ tông hoàng đế bị trịnh cương bắt phải thoái vị nhường ngôi cho thái tử duy phương. thái tử duy phương làm vua được ba năm lại bị trịnh giang vu là thông dâm với vợ trịnh cương mà đem giết đi. rồi đến lúc phụ hoàng lên ngôi là do chính trịnh doanh đã buộc vua ý tông thoái vị nhường ngôi cho phụ hoàng đó. xét trong lịch sử từ trước đến nay chưa có quyền thần nào lại lộng hành tàn ác, khi quân phạm thượng như họ nhà chúa trịnh. vả lại xưa nay chỉ có nhà vua mới được quyền cha truyền con nối, chưa nghe nói đại thần mất thì con được lên thế chức bao giờ. nay họ trịnh xưng vương, cha mất thì con lên kế vị, ấy chẳng qua là vì không dám phế bỏ nhà lê ta để làm vua mà thôi. nay phụ hoàng lên ngôi đã ba mươi hai năm mà mọi việc trong triều ngoài cõi trịnh doanh rồi đến trịnh sâm có cần bẩm báo gì với phụ hoàng chăng? sao phụ hoàng cứ mải vui say với cầm kỳ thi họa mà không nghĩ đến việc lấy lại quyền hành của nhà lê ta? con vì giận họ trịnh mà có đôi lời mạo phạm đến phụ hoàng, xin phụ hoàng thứ tội.”
vua hiển tông nghe xong liền, sắc mặt hốt hoảng nhìn quanh, đuổi toàn bộ thái giám ra, cố ngồi dậy, vỗ vai con, nói:
“ bọn thái giám này tiếng là hầu hạ cho ta, nhưng đều là tay chân của trịnh sâm cả. sao con lại buông lời càn rỡ? nếu đến tai trịnh sâm mạng ắt chẳng còn!”
lê duy vỹ nghe cha nói thế lại càng giận lắm, đứng dậy nói lớn:
“ sao phụ hoàng lại sợ thằng nghịch tặc ấy đến thế? nếu phụ hoàng giữ mình để mưu việc lớn thì con thật là khâm phục. còn phụ hoàng vì sợ như bề tôi sợ vua mà im hơi lặng tiếng thì con thật lấy làm đau lòng lắm!”
hiển tông ứa nước mắt hỏi:
“con ơi! cha con ta khác nào thân cá chậu chim lồng! chính con vừa nói rằng họ trịnh muốn giết ai thì giết, muốn lập ai thì lập đó sao? con có