Buổi chiều in một màu vàng rực trên nền trời, cánh chim bình yên bay về nơi tổ ấm, không có những âu lo, phiền muộn. Trong ngục tối, ánh sáng chỉ chiếu vào những khe hở rất nhỏ, nhưng yếu ớt và nhợt nhạt. Mấy ngày lao khổ đã cướp đi hoàn toàn sức sống của những con người trong gia tộc Nguyễn Trãi, gọ chỉ tồn tại theo bản năng, chứ thực chất chẳng biết để làm gì. Tam phu nhân đã đỡ hơn đôi chút, và cũng bao lần bà định thú nhận với Nguyễn Trãi về chuyện hôm đó, nhưng bà không đủ can đảm. Nguyễn Trãi thấy có chuyện bất thường nhưng vì tam phu nhân không muốn nói nên ông cũng chẳng ép buộc để làm gì.
Giữa buổi chiều cô tịch ấy, một vóc dáng với chiếc áo thêu hình phượng hoàng, thần sắc quý phái nhưng sắc sảo đến nỗi làm người ta khiếp sợ cùng thái giám Tạ Thanh và đoàn hầu cận tiến vào cửa ngục. Mọi người nhìn nhau, thoáng chút hoảng sợ. Nguyễn TRãi ra hiệu cho tất cả đứng dậy theo lẽ cúi đầu hành lễ. Tên lính cai ngục nhanh chóng mở khóa, để thái giám Tạ Thanh cùng thái hậu bước vào. Mọi người run rẫy bước thụt lùi, Tạ Thanh cười nham hiểm rồi bất ngờ hô lớn:
- Thánh chỉ đến! Gia tộc Nguyễn Trãi tiếp chỉ!
Nguyễn Trãi cùng tất cả khom mình quỳ xuống, kính cẩn;
- Có chúng thần!
Tạ Thanh dõng dạc;
"Phụng thiên thừa vận, hoàng đế chiếu viết. Tiên đế vừa qua có buổi duyệt binh tại thành Chí Linh, trên đường về cung đến Lệ Chi Viên thì đột ngột băng hà, gây bao thương tiếc, tổn thất cho giang sơn xã tắc. Sau quá trình điều tra xét thấy, tiên đế đã bị kẻ gian mưu sát, và đó không ai khác chính là quan đại thần Nguyễn Trãi và Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ câu kết với nhau. Nay chiếu theo luật lệ Lê triều, khép cả Nguyễn Trãi và Nguyễn Thị Lộ vào án tru di tam tộc. Đúng giờ Ngọ ngày mai, giải ra pháp trường hành quyết. Khâm thử!"
Nguyễn Trãi mở tròn mắt, quỳ như chôn chân xuống đất. Nhưng rồi ông cố trấn tĩnh mình lại, nói với thái hậu:
- Mong thái hậu khai ân. Nếu có xử chết xin hãy sử một mình tội thần. Tội thần chấp nhận bị voi giày ngựa xéo, ngũ mã phanh thây. Người thân của tội thần vô tội, mong nương nương suy xét!
Thái hậu đưa tay che miệng cười:
- Thế thì quá dễ dàng với ông rồi! Mưu sát người trong hoàng tộc, chiếu theo luật lệ là tru di tam tộc, huống hồ... đây lại là mưu sát hoàng thượng.
- Tội thần dù có gan to bằng trời cũng không dám làm những chuyện tày trời như vậy! Thái hậu hãy điều tra kĩ!
- Đừng nhiều lời! Chính Nguyễn Thị Lộ đã thừa nhận, bà ta còn đóng dấu tay vào mảnh giấy lời khai này nữa. Ông còn muốn chối sao?
Nguyễn Trãi ngỡ ngàng quay sang nhìn tam phu nhân. Bà cúi gầm mặt xuống, mắt đỏ hoe gần như sắp khóc:
- Lão gia... lúc đó... lúc đó tôi bị dụng hình tra tấn. Do không chịu nổi nên mới...
- Bà không có lỗi! - Đại phu nhân bước đến, thẳng thừng. - Kẻ đáng trách là hạng người chuyên dùng thủ đoạn hãm hại người khác, bất chấp có dã man tàn độc đến thế nào.
- Bà nói vậy là sao? - Thái hậu trừng mắt.
Đại phu nhân cười khẩy, liều mình bước tới. Chiếu chỉ đã ban xuống, trong lòng bà lúc này cũng không còn nỗi sợ nào nữa.
- Trước cũng chết, sau cũng chết, tại sao tôi phải sợ bà. Bà muốn dụng án tru di tam tộc chứ gì? Được! Bà cứ việc làm, chỉ cần mọi người biết chúng tôi trong sạch thì cho dù có đầu lìa khỏi cổ cũng không hối tiếc.
Thái hậu cười mỉa:
- Sắp chết đến nơi rồi mà khẩu khí còn mạnh mẽ quá nhỉ? Được! Để ta xem tới lúc đó bà sẽ thế nào!
- Bà đừng vội đắc ý, dù hôm nay nỗi oan này không được giải, nhưng chắc chắn một ngày nào đó, hậu thế sẽ tìm ra câu trả lời thích đáng.
- Đừng ở đó mà hoang tưởng nữa! Tốt nhất nên vui vẻ sống một đêm cuối cùng này đi! Bổn cung cũng không phải là người vô tình, chiều nay ta có sai ngự thiện phòng làm những món ăn đặc biệt, xem như là quà... để tiễn các ngươi lên đường vậy! Đồng thời ta cũng khai ân cho Nguyễn Thị Lộ được chết toàn thây bằng án dìm nước. Đó là những ân huệ cuối cùng mà ta ban cho các ngươi.
Đại phu nhân gạt ngang:
- Chúng tôi không cần bà khai ân kiểu đấy, trước sau gì bà cũng muốn chúng tôi chết thì bà mới hả dạ.
Nguyễn TRãi cũng lên tiếng:
- Nếu thái hậu đã xong chuyện, mời thái hậu về cung cho. Nơi cửa ngục tăm tối này không nghinh đón thái hậu!
Thái hậu cười nửa miệng:
- Được! Muốn đuổi ta chứ gì? Nơi này cũng không có gì để ta bận lòng mà ở lại! Gắng sống tốt nhé, chỉ còn một ngày nữa thôi đấy!
- Bà...! - Đại phu nhân vừa định xông tới thì Nguyễn Trãi ngăn lại:
- Có chết cũng phải ngẩng cao đầu. Không việc gì chúng ta phải sợ!
Mọi người trong gia tộc Nguyễn Trãi nhìn nhau rồi khẽ gật đầu, thần sắc cũng bớt hoảng sợ hơn trước, có lẽ họ đã lường trước được kết cục ngày hôm nay. Cửa phong giam đóng sầm lại, thái hậu quay bước về cung, vẫn uy nghi, quyền lực. Đêm buông xuống khắp muôn nơi, Nguyễn Trãi ngồi phụp xuống, đầy hụt hẫn. Ông đã biết trước thê nào Thần phi cũng không để cho gia tộc mình yên, nhưng không ngờ mọi thứ lại trở nên tàn khốc đến thế. Ngày mai, hàng chục con người vô tội sẽ phải đầu lìa khỏi cổ, ông thật sự không dám nghĩ tới. Tam phu nhân nước mắt lưng tròng quỳ xuống trước mặt Nguyễn Trãi:
- Lão gia, là tại tôi, lẽ ra tôi không nên đóng dấu tay vào tờ giấy đó, lẽ ra tôi...
- Không phải tại bà, trong hoàn cảnh đó bất cứ ai cũng không thể nào chịu nổi sự tra tấn như vậy.
- Nhưng nếu tôi cố chịu đựng, có lẽ bà ta sẽ không có căn cứ để khép chúng ta vào tội tru di tam tộc!
Nguyễn Trãi trấn an:
- Không ai trách bà cả, bà đừng tự dằn vặt mình! Đường xuống cửu tuyền, tất cả chúng ta vẫn sẽ đoàn tụ nhau!
Tam phu nhân gạt nước mắt, nhìn mọi người rồi dựa lưng vào tường nghĩ ngợi xa xăm. Đây lẽ nào là một kết thúc thật sự, đêm nay là đêm cuối cùng dành cho bà và mọi người.