Minh Cẩm thấy Tề Tĩnh Vũ chau mày, biết hắn còn chưa chết tâm.
Thôi kệ, hôm nay đã lỡ nhiều miệng, vì hạnh phúc tương lai của Minh Lan mà nói đến khi hắn hết hy vọng mới thôi.
"Biểu ca nhận xét Phó gia thế nào?" Minh Cẩm hỏi.
Tề Tĩnh Vũ không ngờ Minh Cẩm bỗng nhiên chuyển đề tài, sửng sốt một chút mới đáp, "Dòng dõi thư hương."
"Biểu ca có biết Phó gia trải qua bao nhiêu thế hệ nỗ lực mới được bốn chữ Dòng dõi thư hương này không?" Minh Cẩm lại hỏi.
Tề Tĩnh Vũ mờ mịt lắc đầu.
"Muốn học hành là chuyện tốt." Minh Cẩm khẽ thở dài, giọng điệu mềm mại hơn, "Thế nhưng muội từng nghe cha kể lại vài chuyện về Phó gia lúc trước, Tề gia còn chưa có một thư sinh, nếu biểu ca cầu công danh, cần chuẩn bị sẵn sàng hứng chịu sự coi thường trong suốt quãng đời còn lại, đặt hy vọng vào con cái của mình."
Tề Tĩnh Vũ biến sắc, nhìn chằm chằm Minh Cẩm như muốn tìm ra rốt cuộc nàng có ý đồ gì, hồi lâu mới nói: "Tề gia là nông hộ."
Trước nay thương hộ ở tầng lớp thấp nhất cho nên Tề gia không sửa hộ tịch, tiếp tục mua ruộng đất; những cửa hàng kinh doanh đều trên danh nghĩa tuyên bố là tùy tiện mua bán nhỏ, không phải chủ nghiệp.
Đại đa số thương nhân đều làm như thế, trong lòng mọi người biết rõ ràng nên chẳng đối đãi họ như nông hộ chân chính.
"Văn nhân thường cao ngạo, ngay cả Phó gia hiện giờ cũng phải chịu người khinh bỉ huống chi biểu ca xuất thân nông hộ? Cha vì giữ danh tiếng của người có học mà phải chịu một đời thanh bần không dám có bất kỳ hướng đi gì khác, chính vì muốn giúp con đường làm quan của hậu nhân Phó gia thuận lợi chút," Minh Cẩm nhàn nhạt phân tích, "Biểu ca tự hỏi có thể chấp nhận được chuyện này hay không?"
Nếu Tề Tĩnh Vũ cho rằng ông Phó yếu đuối vô năng không biến cầu tiến, vậy chính là mười phần sai.
Phó gia kiên trì nhẫn nại bảo vệ danh tiếng dòng dõi thư hương không phải người bình thường có thể so sánh được, ông Phó như thế, bà cụ Phó càng nghiêm túc hơn.
Bà nội không phải vô cớ tìm chuyện gây rối, mâu thuẫn giữa bà cụ và Tề thị thay vì cho rằng là sự không hòa hợp giữa mẹ chồng nàng dâu, chi bằng nói là tranh đấu vì không muốn thỏa hiệp với hiện thực thì đúng hơn.
Minh Cẩm dĩ nhiên không coi những quan niệm cổ hủ kia thành tín ngưỡng, nhưng cũng phải bội phục sự kiên định của người cổ đại trong vấn đề này, ngay cả một bà cụ tóc hoa râm cũng kiêu ngạo đến mức khiến người tâm phục khẩu phục.
Sắc mặt Tề Tĩnh Vũ hết xanh lại đỏ, hồi lâu vẫn không thốt ra lời.
"Nếu hiện giờ biểu ca có thể đậu tú tài, dĩ nhiên là chuyện khác." Minh Cẩm tiếp tục phân tích, "Khổ nỗi hiện giờ biểu ca không phải hài đồng tóc để chỏm, bắt đầu học vỡ lòng sợ là đến tuổi thành thân sinh con cũng khó học thuộc Tứ thư.
Chờ khi tuổi lớn lại chậm rãi thi cử từng bước, tạm thời không bàn luận đến tài hoa, nếu gặp được giám khảo chấm thi không thiên vị thì cũng đã trì hoãn nhiều năm, nếu thật có thể thành tài, ai biết phải chờ đến bao lâu?"
Tề Tĩnh Vũ hiển nhiên cũng nhớ tới ông Phó học hành từ nhỏ thế mà thi cử nhiều lần không đậu, chẳng lẽ bản thân có thể bảo đảm thuận lợi thi đâu trúng đó? Hắn đã tới tuổi hôn phối mới bắt đầu học vỡ lòng, người trong nhà có thể đồng ý hắn hao phí mấy chục năm đâm đầu vào một việc không biết kết quả?
"Đây không phải là vấn đề liên quan đến một mình biểu ca, mà là toàn bộ Tề gia.
Nếu biểu ca thật muốn đi con đường này, cần phải thương lượng thỏa đáng với người nhà, càng phải hạ quyết tâm đi đến tận cùng mới được." Minh Cẩm thấy Tề Tĩnh Vũ hiển nhiên nghe vào tai, thanh âm hòa hoãn hơn.
"Là ta lỗ mãng," Tề Tĩnh Vũ rốt cuộc trắng mặt, cười khổ than, "Thế gian này, thế gian này..." Hắn chỉ nói một nửa rồi thở dài, rốt cuộc không nói được hết câu.
Ở thời đại này, con người sinh ra với nhiều lựa chọn đều là số phận, không phải họ không thể thay đổi, mà vì cái giá của sự thay đổi quá lớn khiến nhiều người chấp nhận không nổi.
"Nếu biểu ca muốn học thì vẫn có thể tới thỉnh giáo cha," Minh Cẩm cười, "Ai nói học hành chỉ vì cầu công danh? Cai quản cửa hàng tính toán sổ sách không phải cũng cần có học?"
Tề Tĩnh Vũ nhếch khóe môi, miễn cưỡng cười với Minh Cẩm, "Đa tạ."
Minh Cẩm thấy hắn không động kinh nữa rốt cuộc an tâm, bưng chén trà trên bàn thấm giọng, vừa quay đầu là chạm phải ánh mắt Lục Trạm.
Trong tay anh ta vẫn cầm con dao rọc giấy, ánh mắt dừng trên người nàng, như quan sát, như suy tư, không mang nửa điểm ý cười, càng không có bất luận tình ý hay nhu hòa.
Minh Cẩm thót tim, chỉ lo chuyện chung thân đại sự của Minh Lan mà quên bén mất anh chàng này, vội đứng dậy châm trà cho Lục Trạm, hơi mỉm cười.
"Quân tử không đứng dưới bức tường nguy hiểm." Sắc mặt Lục Trạm bình đạm, "Hắn nói không sai, nắm ruộng đất trong tay so với lo lắng hãi hùng, tuy thanh bần nhưng luôn vững chắc."
Mấy ngày nay Lục Trạm chưa bao giờ đọc qua nửa chữ, khi làm việc càng giống một võ phu, nhưng hôm nay vừa mở miệng lại toát ra lời dạy của thánh nhân, là do được Lục gia dòng dõi thư hương hun đúc, hay do mấy ngày nay anh ta luôn ngụy trang? Nếu là ngụy trang, lúc này sao lại để lộ như vậy?
Minh Cẩm nhẹ nhàng cắn môi, bỗng phát hiện chính mình căn bản nhìn không thấu người trước mắt.
Anh ta nói lời này rốt cuộc có ý gì? Là tán đồng hay trào phúng?
Nàng suy nghĩ trong chốc lát, nghiêng đầu nói, "Nếu huynh hiểu rõ Quân tử không đứng dưới bức tường nguy hiểm, dĩ nhiên cũng biết Dù cho đối mặt ngàn vạn người, ta cũng dũng cảm bước tới?"
"Ý của cô nương là," Lục Trạm bỗng cười khẽ ra tiếng, "Lời dạy của thánh nhân cũng có thể dùng trên người thương nhân?"
Minh Cẩm thầm rùng mình, biết chuyện này lảng tránh không được.
Mẫu thân của nàng xuất từ thương hộ, bà cụ Phó ở nhà quản thúc Tề thị rất gắt cũng vì lý do đó, nếu Lục gia muốn tìm khuyết điểm từ nơi này, tương lai phỏng chừng nàng cũng phải chịu liên lụy, chi bằng thẳng thắn giảng giải rõ ràng.
"Trong rừng tuy có nhiều con đường khác nhau, nhưng cuối cùng đều dẫn đến cùng một đích." Minh Cẩm nhàn nhạt nói, "Đã xưng là lời dạy của thánh nhân thì vạn sự vạn vật đều tuân theo nguyên tắc này.
Những công việc mệt nhọc và nguy hiểm sẽ luôn có người đứng ra thực hiện, giống như một quốc gia luôn cần những tướng sĩ bảo vệ.
Mấy năm nay, ngoài biên quan có thể nói là bức tường nguy hiểm của đất nước, nếu không có những tướng sĩ sẵn sàng đứng dưới bức tường nguy hiểm, bình dân bá tánh chúng ta không thể an cư lạc nghiệp."
Đây là nới rộng đề tài để nhắc Lục Trạm, tuy thương hộ hèn mọn nhưng trong triều trọng văn khinh võ, địa vị của những người theo nghiệp binh gia dĩ nhiên cũng không cao.
Ý của nàng rất rõ ràng -- Anh đừng chê bai nhà mẹ