- Ôi! Là thế này tổ trưởng Diệp, trường học của chúng tôi là kết cấu gạch và gỗ, xây vào những năm bảy mươi, đến nay cũng gần hai mươi năm rồi. Nền gỗ do bọn trẻ nhiều năm giẫm đạp lên, hơn nữa còn có mối mọt, đến nay đã sắp mục nát hết rồi, nếu không thay e rằng sẽ có chuyện.

Trương Gia Lâm vẻ mặt sầu lo nói.

- Anh không đi tìm bí thư Lý sao? Còn hiệu trưởng của khu vực và lãnh đạo huyện nữa.

Diệp Phàm nhíu mày nói.

- Tìm rồi! Hiệu trưởng Vương đưa cho một ngàn tệ, chủ tịch Ngô ngày trước cũng cấp cho một ngàn tệ. Nhưng như muối bỏ biển thôi. Trường chúng tôi có tất cả hơn ngàn học sinh, hơn hai chục giáo viên, hơn chục phòng học ở tầng hai đều phải thay, tính sơ sơ cũng cần ít nhất hơn mười ngàn tệ.

Trương Gia Lâm nói.

- Chi bộ thôn không cấp chút nào sao?

Diệp Phàm có chút kinh ngạc, hiệu trưởng Trương sao không thấy nói gì tới chi bộ thôn.

- Chi bộ thôn... Ha ha...

Trương Gia Lâm cười khổ, không biết nói thế nào.

- Chi bộ thôn không có tiền, tổ trưởng Diệp, anh mới tới có lẽ còn chưa rõ.

Lúc này thủ quỹ Diệp Kim Liên đi vào, thuận miệng nói.

- Không có tiền? Một thôn lớn có hơn vạn người, lẽ nào một chút kinh phí hoạt động cũng không có sao?

Diệp Phàm có chút nghi hoặc, hỏi.

- Ôi! Thôn chúng tôi tuy lớn, nhưng trừ hai xưởng trà tư nhân ra, không còn thu nhập nào khác. Bình thường đều dựa vào viết báo cáo đi xin chỗ này một tí, chỗ kia một tí, toàn dựa vào cái tiếng vùng căn cứ cách mạng cũ. Thôn lớn thế này, nhiều khoản chi phí. Xin ít tiền cũng không đủ... Ôi! Bây giờ chi bộ thôn vẫn nợ người ta cả chục ngàn tệ.

Diệp Kim Liên thở dài nói:

- Ngay cả thịt lợn và mỳ ăn buổi trưa cũng là viết giấy nợ. Anh bán thịt Ngô mặt rỗ còn không cho nợ nữa. Còn thủ quỹ thôn là tôi nữa, mấy năm rồi không nhìn thấy tiền, toàn quản một đống giấy nợ. Người đến đòi nợ đầy một đống, Trương mặt rỗ, chủ tiệm bên cạnh....

- Năm nay không kiếm được chút tiền nào sao?

Diệp Phàm hỏi.

- Ai đi xin? Bí thư Lý đã gần sáu lăm tuổi rồi, đi bộ còn thở phì phò. Trưởng thôn thì vẫn chưa chọn ra được.

Diệp Kim Liên nói.

- Nói cũng phải. Thế này đi, chúng ta đi xem trường học thế nào.

Diệp Phàm nói.

Trường tiểu học thôn Đập Thiên Thuỷ nằm trên một ngọn đồi nhỏ cách không xa Ủy ban thôn. Không khí thật sự trong lành, địa thế cũng rộng rãi. Đó là một toà nhà gạch hai tầng, dài gần một trăm mét.

Từ bên ngoài nhìn vào đã thấy rách nát lắm rồi. Trừ tường gạch ra, cửa sổ cũng chỉ còn là những lỗ thủng trên tường, đừng nói là cửa kính, ngay cả khung cửa cũng chẳng còn. Có học sinh nghịch ngợm còn trèo qua trèo lại giữa những cửa sổ, rất vui vẻ.

Đi trên sàn nhà, tiếng "két két" vang lên, cả toà nhà như đang rung bần bật. Thử đi vào mấy phòng học, thấy sàn nhà đều đã biến dạng rồi. Cong mép, lỗ mục, khe hở ở giữa có thể nhét vào cả nửa nắm tay.

Thầy cô giáo dạy trên tầng hai còn có thể nhìn thấy đầu thầy cô giáo dưới tầng một. Diệp Phàm còn có ý nghĩ quái dị rằng, nếu có đôi giáo viên nào đang yêu nhau, quả thực có thể thông qua khe hở này mà nhíu mắt đưa tình hay hôn môi qua khe trống.

Những học sinh nghịch ngợm ở tầng trên còn vụng trộm đem những thứ linh tinh ném trúng đầu giáo viên tầng dưới. Có lúc có cô giáo đang dạy, không cẩn thần trên đầu đã có một con giun hay con ếch từ trên trời rơi xuống, làm cho những cô giáo nhát gan sợ khóc thét lên.

Quay về Ủy ban thôn, ba người trong tổ hội ý, quyết định buổi tối họp sẽ đưa vấn đề của trường ra bàn bạc một chút xem có cách nào giải quyết hay không.

Lúc ăn cơm chiều, Diệp Nhược Mộng cũng đã quay về. Lưu Trì cố tình ngồi cạnh Diệp Nhược Mộng.

- Cô giáo Diệp! Thôn của các cô sát núi, nhiều cây lớn, sao không huy động nhân dân đốn cây xẻ gỗ mà thay mấy phòng học đó đi.

Diệp Phàm hỏi.

- Tổ trưởng Diệp, thôn chúng tôi tuy cây nhiều, nhưng đốn xuống rồi vẫn phải mang tới thị trấn Lâm Tuyền để xẻ. Nhân công và chi phí vận chuyển đều phải lên tới mấy ngàn tệ. Còn vận chuyển trở lại, mời thợ mộc tới nữa chứ. Hiệu trưởng Trương đã tính rồi, ít nhất cũng phải hơn mười ngàn. Chủ yếu là người dân trong thôn toàn cãi vã, trước đây chỉ cần nêu ra vấn đề là lại có cãi cọ, cuối cùng chẳng làm được gì.

Diệp Nhược Mộng dù sao cũng tốt nghiệp cấp III, phân tích khá có đầu có cuối.

- Cô giáo Diệp, nghe nói trước đây đã thi đỗ cao đẳng sư phạm, vì sao không đi học?

Lưu Trì cố kiếm chuyện để nói.

- Ôi, là tôi liên luỵ đến con !

Diệp Kim Liên đang ngồi cạnh bàn ăn cơm, người chợt run lên, lập tức nghĩ tới chuyện đau lòng gì đó, nước mắt không kìm được tí tách rơi xuống.

- Mẹ, nói gì thế! Mẹ nuôi con lớn thế này dễ dàng sao? Con... Con không trách mẹ.

Diệp Nhược Mộng vội vàng đi tới đỡ lấy Diệp Kim Liên, giọng nói cũng có chút nghẹn ngào.

Kết quả là hai mẹ con thương tâm không ngừng. Lý Xuân Thuỷ hung hăng trừng mắt nhìn Lưu Trì một cái, còn Lưu Trì bộ dạng cũng khá ngượng ngùng.

Diệp Phàm vốn muốn hỏi, nhưng cảm thấy đây là bí mật của người ta, cuối cùng bữa cơm vô cùng nặng nề. Ăn cơm xong ba người mỗi người rút ra 100 tệ, đưa tiền ăn của tháng này. Tuy nhiên, lúc đầu Diệp Kim Liên nhất quyết không nhận, cuối cùng Diệp Phàm phải nói là ở lại lâu dài.

Diệp Kim Liên ngẫm nghĩ, phỏng chừng cũng không mời nổi, vì vốn dĩ không có thu nhập gì, làm thủ quỹ một năm chỉ có ba trăm tệ tiền hỗ trợ. Còn Diệp Nhược Mộng chỉ là giáo viên hợp đồng, một tháng cũng chỉ có tám mươi tệ tiền lương. Hai mẹ con một tháng mới có hơn trăm tệ, cũng may còn trồng được chút cây cỏ, nếu không chỉ còn nước ăn cháo. Nhưng cuối cùng Diệp Kim Liên cũng chỉ cầm của mỗi người sáu mươi tệ.

Bảy giờ tối, Ủy ban thôn vô cùng náo nhiệt.

Trong sảnh vốn có hai cái bàn bóng bàn ghép lại làm bàn làm việc kiêm bàn hội nghị của tổ công tác. Cái bàn này vô cùng thô ráp, thực ra là mấy tấm gỗ ghép lại, so với tấm phản bán thịt của Trương mặt rỗ cũng không khá hơn là mấy. Nghe nói vốn dĩ là mấy cánh cửa ghép lại.

Diệp Phàm ngồi chính giữa, sau lưng là tượng thần tài. Cảnh tượng này vô cùng quái dị, Lý Xuân Thuỷ và Lưu Trì ngôi bên cạnh một lúc nhìn Diệp Phàm, một lúc lại nhìn thần tài cười híp mắt, trong bụng đang cười sặc sụa mà phải kìm nén nên vô cùng khó chịu.

Không lâu sau hơn hai chục người kéo tới, đều là người đứng đầu các thôn tự nhiên.

Diệp Phàm mời bí thư Lý ngồi cùng mình nhưng ông ta nhất quyết không chịu, cuối cùng ngồi xuống cạnh Lưu Trì.

Lý Xuân Thuỷ đem hạt dưa, lạc bày ra bàn, có chút giống như tiệc trà vậy.

- Các đồng chí, chúng ta nhiệt liệt chào mừng tổ trưởng Diệp Phàm của tổ công tác thôn Đập Thiên Thuỷ, cán bộ Lưu Trì, cán bộ Lý Xuân Thuỷ đã tới.

Lý Kinh Đống vừa nói dứt, hơn chục người vỗ tay như sấm.

- Tổ trưởng Diệp, Đập Thiên Thuỷ tất cả có mười tổ. Tôi giới thiệu với anh mười vị tổ trưởng. Đây là Ngô Thiên Lĩnh của tổ một, Ngô Bắc Quyền của tổ hai...Lý Tuyên Thạch, Lý Tuyên Bính...Diệp Vĩ Cường, Diệp Đại Trụ...

Lý Kinh Đống lần lượt giới thiệu từng người một.

- Rất hoan nghênh mọi người sau khi bận rộn việc đồng áng còn bớt chút thời gian đến tham dự cuộc họp, chứng tỏ mọi người đều rất quan tâm tới thôn Đập Thiên Thuỷ của chúng ta. Đập Thiên Thuỷ là căn cứ cách mạng cũ, có truyền thống cách mạng quang vinh. Tôi nghĩ, làm cho tất cả mọi người trong thôn đều giàu lên là tâm nguyện của tất cả mọi người.

Diệp Phàm nhiệt tình phát biểu:

- Lần này tới đây, đảng uỷ thị trấn đã giao cho tổ công tác chúng tôi một nhiệm vụ là chọn ra một người trưởng thôn đủ đức đủ tài để lãnh đạo nhân dân cùng tiến lên cuộc sống ấm no, giàu có.

Diệp Phàm nói xong, cả phòng họp liền sục sôi lên.