Đào Phùng bị giam đã được hơn một tháng. Trần Xá vì tuổi tác không chịu nổi
hình phạt quá dã man nên đã bỏ mạng trong ngục thất. Nguyễn Tiết thì được tha
ngay hôm bị bắt. Chàng hứa với phân phủ sẽ đi dọ thám bọn cựu thần nhà Lê. Đó
là câu nói thầm đã khiến phân phủ vui mừng truyền cởi trói cho chàng.
Còn Đào Phùng, trong thời kỳ ấy, đã năm phen bị hành phạt roi song và kìm
cặp mà vẫn không chịu cung khai, một mực nói mình chỉ phạm có một tội: tội làm
con bậc trung thần nhà Lê.
Một buổi sáng, tiết xuân ấm áp, Đào Phùng hồi tưởng tới hồi tự do đi chơi
ngoạn cảnh, cùng anh em uống rượu làm thơ, mà trong lòng sinh ra mối hoài xuân,
man mác. Mấy ngày tết nguyên đán, tiếng pháo nổ ran, chàng nghe như lời trêu
ghẹo, nhưng chàng chỉ căm tức mà không buồn rầu. Hôm nay, trong phòng ngục
chật hẹp, sự yên lặng đã khiến chàng buồn rầu mà quên hẳn lòng căm tức.
Qua hàng chấn song sắt cửa sổ, màn mưa bay lờ mờ làm tăng vẻ dịu của cảnh
trời muộn, Đào Phùng cúi xuống nhìn hai chân sỏ trong cùm rồi lắc đầu, thốt ra
một tiếng thở dài đau đớn.
Bỗng chàng nghe có tiếng lao xao ở phòng binh lính giáp vách với ngục
phòng. Chàng lắng tai nghe được câu chuyện của lý trưởng sở tại với người cai lệ.
Lý trưởng đem biếu quan cái thủ lợn và chú cai vòi lễ mới chịu trình quan.
Đào Phùng liền lên tiếng nói đổng:
- Lâu nay bị giam them rượu quá. Giá được chén một bữa thỏa thích thì cung
khai hết mọi điều.
Người cai nghe rõ, hấp tấp chạy lên cung đường trình bày cùng phân phủ. Tức
thì có lệnh tháo cùm cho phạm nhân Đào Phùng và cho phép y được lên nhà trè
xơi rượu
Phân phủ thân đến mời Đào Phùng một chén đầy mà nói rằng:
- Nếu Đào quân cung khai bốn điều ấy thì không những được uống rượu mãi
mãi, mà còn được cất nhắc lên làm quan nữa kia. Bốn điều ấy bản chức ôn lại để
Đào quân nhớ cho. Là: Ai giết Nguyễn Kha? Lê hoàng phi hiện trốn ở đâu? Phạm
Thái hiện ẩn ở đâu? Nơi sào huyệt của bọn Phạm Thái ở đâu?
- Dạ, đại nhân để tôi uống rượu đã.
- Được, xin mời Đào quân uống cho thỏa thích. Hết, xin lại gọi thêm.
Hơn một giờ sau nghe tiếng ngâm thơ sang sảng ở nhà trên, phân phủ liền đi
xuống, vui vẻ hỏi:
- Đào quân sơi rượu rồi?
- Bẩm đã. Đa tạ đại nhân thết đãi một tên tù quá hậu... ước gì bữa nào đại nhân
cũng cho ăn uống no say như thế.
Phân phủ cười hả hả:
- Cái đó tùy ngài cả. Cung khai sự thực xong thì muốn gì mà bản chức chẳng
tâu lên thiên tử ban cho.
- Cung khai thì cố nhiên là tôi cung khai, nhưng thưa đại nhân, tôi có một tính
rất xấu: cơm rượu xong cứ phải tiêu khiển một ván cờ, hoặc một hội tổ tôm. Giá
đại nhân chuẩn cho sự nguyện vọng ấy thì tôi xin thú nhận hết các tội.
Phân phủ ngẫm nghĩ. "Hay thằng này lại giở quẻ đây? ... Được ngươi cứ gan...
Ta đến phải cho ngươi nếm mùi võng thịt mới xong ? "
Đào Phùng cũng nghĩ thầm: "Thú nhận? Rồi mày biết tay tao thử cung khai
chính mày là thủ phạm, vợ mày là đồng đãng xem mày còn giở ra thứ hình phạt gì
có thễ dã man hơn được nữa?"
- Đào quân nói gì tôi quên bẵng mất... Đào quân miễn chấp. Tôi đãng trí lắm.
- Dạ tôi đâu dám. Vừa rồi tôi xin đại nhân cho phép tôi hầu đại nhân một ván
cờ hay một hội tổ tôm.
Phân phủ mỉm một nụ cười ghê gớm:
- Bản chức cờ còn thấp lắm, địch sao lại Đào quân lắm mưu nhiều trí. Còn như
tổ tôm thì không đủ quân. Vả, thiết tưởng hai cách tiêu khiển ấy nhu nhược lắm,
buồn tẻ lắm. Tôi xin hiến Đào quân một cách tiêu khiển khác hùng tráng mà cảm
động hơn nhi ều. . .
Liền gọi viên đội trưởng mà bảo thầm mấy câu. Lát sau, mấy tên lính dẫn đến
trước mật hai người một tội nhân cỗ mang gông nặng, tay bị trói quặt về sau lưng.
Phân phủ trỏ tên tù, nói với Đào Phùng:
- Đây là một thằng tướng cướp rất lợi hại ở vùng này quan phân suất vừa bắt
được tối hôm qua. Tôi sai nó làm trò để Đào quân coi cho đỡ buồn nhé?
Rồi quay hỏi tên kia:
- Mày đã thú nhận chưa?
Tên cướp vờ khóc:
- Bẩm ông lớn, ông lớn thương con phận nào, con được nhờ phận ấy. Quả thực
con là người lương thiện.
Phân phủ quát tháo:
- Lương thiện à? Đốt nhà giết người, lấy của mà là lương thiện thì thế nào mới
là tàn ác hở tên...
Một dịp cười làm cho phân phủ ngừng bặt:
- Cái gì mà Đào quân cười dữ dội thế?
- Thưa đại nhân, tôi nghĩ đến bọn giết người lấy của mà vẫn tưởng mình là
lương thiện, thì tôi tức cười đến chết.
Chàng lại cười. Phân phủ cố nén giận, nghọt ngào bảo chàng:
- Đấy ngài coi, thằng tướng cướp này giết biết bao nhiêu lương dân mà dám tự
cho mình là lương thiện thì còn trời đất nào nữa? ... Nhưng tôi đã có cách trừng
trị nhân tiện hiến ngài một cuộc vui hiếm có.
Rồi bảo tên cướp:
- Mày không xưng, quả thực mày không xưng?
- Bẩm ông lớn, con biết điều gì mà xưng?
- Lính đâu?
Tiếng dạ ran. Mấy người lính chạy lại.
- Sắp sửa khí cụ hình phạt để làm võng thịt hầu Đào quân coi.
Tức thì kẻ đi lấy thừng, lấy giây đàn, kẻ bê đá, bê gạch đến, rồi dùng giây đàn
buộc hai ngón tay cái hai ngón chân cái tên tướng cướp lại với nhau. Trong khi ấy,
một người lính khác đã leo lên cây bàng mắc vào một cành hai đoạn giây thừng
lớn Xong, họ buộc hai đầu thừng vào đầu ngón chân và ngón tay người bị trừng
phạt mà kéo lên cao, trông như cái cõng vậy: "Võng thịt". Tên tướng cướp đã gan,
cố cắn răng không