TÍCH 1: Yêu Nữ Xương Giang
( trích từ Truyện Yêu Quái ở Xương Giang trong Truyền Kì Mạn Lục của tác giả Nguyễn Dữ)
” Chuyện kể rằng vào thời Lê Sơ có một viên quan họ Hoàng, vốn là người ở Xương Giang đi xuống kinh đô lĩnh chức, tối đó liền đỗ thuyền ở bên sông. Lúc ấy trời yên sóng lặng cảnh vật im lìm, chợt nghe thấy tại mỏm bãi cát nơi phía Đông Nam có tiếng phụ nữ khóc lóc vô cùng ai oán. Viên quan thấy lạ bèn sai người chèo thuyền qua xem, liền thấy một người con gái độ chừng mười bảy mười tám mặc một cái lụa đỏ đang ngòi trên đệm.
Thấy thế viên quan họ Hoàng mới cất tiếng hỏi:
– Đêm hôm khuya khoắt như vậy sao cô còn ngồi đó khóc lóc nỗi gì?
Người con gái nghe quan hỏi vậy thì khép nép mà kể rằng:
– Nàng vốn là người ở đất Phong Châu, cha mẹ không may bị cướp gia hại giết chết ném xác xuống sông, chỉ có một mình nàng may mắm thoát chết. May mắn được một bá hộ trong vùng cưu mang mà mang về nhận làm người hầu trong phủ, nhân buổi chiều nay ra bãi hái dâu nhìn lại cảnh xưa mà không sao cầm lòng cho được.
Viên quan họ Hoàng cảm thương cho phận má hồng, liền hỏi xem người thiếu nữ nọ có muốn lên thuyền theo về quê cha đất tổ thì cho đi nhờ. Người thiếu nữ nghe vậy thì vui mừng mới đáp lại muốn theo về bản xứ, ngặt nỗi xương cốt cha mẹ vẫn còn bên dưới đáy sông chưa mang lên mà mai táng được.
Viên quan họ Hoàng nghe vậy liền thốt:
– Nếu thực tâm nàng đã muốn thế ta đây cũng chẳng quản gì, nguyện ý bỏ ra một số tiền vì nàng mà thu thập hài cốt hoàn thành tâm nguyện.
Trên đường về đất Phong Châu cả hai cảm mến rồi qua lại đối đáp rất vui vẻ, nhiều lần viên quan họ Hoàng bông đùa cố thử dò xét lòng nàng nhưng tuyệt nhiên người thiếu nữ ấy vẫn giữ lễ. Quan lớn cũng vì thế mà vừa yêu vừa nể, khi thuyền cập bến đất kinh đô rồi mà vị quan vẫn chưa vội đi lĩnh chức ngay mà lại sai người lái thuyền vòng lên ngả Bạch Hạc, cùng đem hài chốt cha mẹ thiếu nữ mà táng lại chỗ ấy. Sau khi lo liệu công việc ổn thỏa tươm tất thì một hôm lại thấy nàng thiếu nữ ngỏ ý trước.
Khi xưa vì chưa làm tròn chữ hiếu mà xây cất cho cha mẹ được mồ yên mả đẹp, nay mọi việc đã viên thành thiếp xin được theo chàng nâng khăn sửa túi. Nghe vậy thì viên quan họ Hoàng mừng rõ lắm, thế rồi từ đó hai người kết duyên vợ chồng.
Sau khi nhận chức được hơn một tháng, vị quan nọ liền trở nên điên cuồng hoảng loạn, người cứ ngày càng hao mòn khô héo dần đi. Cho dù thuốc thang chạy chữa thế nào cũng không thuyên giảm, mãi sau có một lão ăn mày vào phủ liền nói sẽ chữa dứt căn bệnh lạ này của quan phủ.
Sau khi bắt mạch một lúc, lão ăn mày nói bệnh của vị quan lớn này không bị gì, cần tẩm bổ thật nhiều vào, cùng với sắm lễ lạc mà đem cúng thần quỷ thì bệnh ắt tiêu trừ chỉ trong sớm tối. Nói xong lão ăn mày lấy ra một gói thuốc bột màu trắng đem hòa lẫn với nước rồi đổ vào miệng vị quan lớn.
Vừa uống xong vị quan lớn liền nôn mửa ra rất nhiều đờm dãi, cũng ngay khi ấy vị phu nhân nọ cả giận vội lấy gậy đập vỡ chai thuốc rồi mắng:
– Lão ăn mày khốn kiếp, lão từ đâu tới đây. Lại định sử dụng huyễn thuật mà ly gián chia rẽ vợ chồng ta phải không?
Chỉ đợi có thế, lão ăn mày đưa tay vào bọc lấy ra một lá bùa vẽ loằng ngoằng đầy những ký tự như giun dế đã ngả màu đục sỉn, lão nắm ngay lá bùa thẳng vào người vợ quan lớn. Bà vợ trẻ quan lớn vừa trúng phải lá bùa thì ngã vật ngay ra đất, toàn thân lăn lộn co quắp được một lúc thì hóa ra một đống xương trắng hếu.
Thực chất lão ăn mày nọ vốn là một vị đạo sĩ cao tay, nhân buổi vân du tứ hải qua ngõ vị quan