Hôm nay trời mát, sau bữa cơm trưa ăn trong quán niệm, các vị khất sĩ lặng lẽ đi rửa bát của mình và đem trải tọa cụ ngoài trời ngồi quây quần quanh Bụt.
Tu viện Trúc Lâm có rất nhiều sóc.
Chúng quanh quẩn bên các thầy, không có vẻ gì sợ hãi.
Nhiều con sóc leo lên trên các thân tre, đưa mắt nhìn xuống.Svastika đưa mắt tìm Rahula.
Chú thấy Rahula ngồi ngay trước mặt Bụt.
Chú rón rén đến trải tọa cụ bên cạnh Rahula và nghiêm chỉnh ngồi xuống trong tư thế hoa sen.
Không khí thật trang nghiêm.
Không ai nói với ai lời nào, nhưng Svastika biết rằng ai cũng đang theo dõi hơi thở trong khi chờ đợi Bụt mở lời chỉ dạy.Bụt ngồi trên một chiếc chõng tre, cao hơn mọi người chừng vài gang tay để mọi người có thể nhìn thấy.
Người ngồi ung dung và uy nghiêm như một con sư tử chúa ngồi giữa bầy sư tử.
Người đưa mắt nhìn đại chúng một cách từ hòa.
Rồi cái nhìn của người dừng lại nơi Svastika và Rahula.
Bỗng nhiên, Bụt mỉm cười.
Người cất tiếng:– Hôm nay tôi muốn nói chuyện với đại chúng về việc chăn trâu, và thế nào là một em bé chăn trâu giỏi.
Một em bé chăn trâu giỏi là một em bé có thể dễ dàng nhận ra được trâu của mình, biết hình tướng của mỗi con, biết cách cọ xát tắm rửa cho trâu, biết thương yêu trâu, biết tìm bến tốt để cho trâu qua sông, biết tìm chỗ có cỏ non và nước uống cho trâu, biết bảo trì những vùng thả trâu và cuối cùng là biết để cho những con trâu lớn làm gương cho những con trâu nhỏ.Ngưng một lát, Bụt tiếp:– Này các vị khất sĩ! Một vị khất sĩ giỏi cũng phải làm tương tự như một em bé chăn trâu.
Nếu em bé chăn trâu biết nhận ra được trâu của mình, thì người xuất gia cũng phải biết nhận ra được những yếu tố tạo nên sắc thân của mình.
Nếu em bé chăn trâu biết được hình tướng của mỗi con trâu trong đàn trâu của mình, thì người xuất gia cũng phải thấy được những hành động nào của thân, của miệng, và của ý là những hành động đáng làm, và những hành động nào là những hành động không đáng làm.
Nếu một em bé chăn trâu biết cách cọ xát tắm rửa cho trâu, thì người xuất gia cũng phải biết buông xả và gột rửa khỏi thân tâm những tham dục, si mê và hờn oán…Trong khi Bụt nói những lời trên, mắt Bụt không rời Svastika, Svastika có cảm tưởng rằng chú là nguồn cảm hứng cho những lời mà Bụt đang nói.
Chú nhớ rằng ngày xưa chú đã được ngồi bên Bụt hàng giờ, và Bụt đã từng hỏi chuyện chú một cách tỉ mỉ về công việc chăn trâu và cắt cỏ.
Vốn là một vị hoàng thái tử xuất thân, làm sao Bụt có thể hiểu rõ như thế về nghề chăn trâu, nếu chính chú đã không kể hết những chuyện đó cho người nghe?Bụt vẫn nói.
Tiếng nói người vừa rõ vừa trong.Tuy người chỉ nói giọng bình thường, tiếng của người vẫn vọng ra rành mạch từng âm, không ai là không nghe thấy:– Nếu em bé chăn trâu biết chăm sóc các vết thương của trâu,thì người xuất gia cũng phải biết hộ trì sáu căn của mình là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý, và để cho sáu đối tượng, tức là sáu trần không thể lung lạc được mình.Nếu em bé chăn trâu biết cách đốt khói un trâu để trâu khỏi bị muỗi đốt, thì người xuất gia cũng phải đem đạo lý giải thoát để dạy cho người chung quanh, để họ tránh được những khổ đau dằn vặt trong thân tâm họ.Nếu em bé chăn trâu biết tìm đường đi an toàn cho trâu, thì người xuất gia cũng phải biết tránh những con đường đưa tới danh lợi, sắc dục, quán rượu và hí trường.
Nếu em bé chăn trâu biết thương yêu trâu, thì người xuất gia cũng phải biết quý trọng những niềm an vui do thiền tập đưa tới.
Nếu em bé chăn trâu biết tìm bến tốt cho trâu qua sông, thì người xuất gia cũng phải biết nương vào diệu lý bốn sự thật để biết đến bến bờ.
Nếu em bé chăn trâu biết tìm chỗ có cỏ non và nước uống cho trâu, thì người xuất gia cũng phải biết rằng bốn lãnh vực quán niệm là mảnh đất tốt nhất để làm phát sinh giải thoát.
Nếu em bé chăn trâu biết bảo trì những vùng thả trâu, không tàn hại phá phách môi trường nuôi trâu, thì người xuất gia cũng phải cẩn thận và dè dặt trong việc tiếp xúc với quần chúng, và thu nhận của cúng dường.
Nếu em bé chăn trâu biết dùng những con trâu lớn làm gương cho những con trâu con, thì người xuất gia cũng phải biết nương vào đức hạnh và kinh nghiệm của các bậc thầy đi trước… Một vị khất sĩ biết làm đúng theo mười một điều vừa nói, thì có thể đạt đến quả vị A La hán trong vòng sáu năm tu học.Vị khất sĩ trẻ tuổi Svastika lấy làm kỳ lạ.
Những điều chú nói với Bụt cách đây mười năm, Bụt còn nhớ hết.
Người đã nhắc lại tất cả những chi tiết, và còn đem áp dụng vào việc tu học của người khất sĩ.
Tuy Bụt đang dạy giáo lý chung cho đại chúng, nhưng chú có cảm tưởng là Bụt đang dạy riêng cho một mình chú.
Chú nhìn đăm đăm vào mặt Bụt, hai mắt không rời khỏi người.Những lời Bụt dạy thật hàm súc.
Những danh từ như “sáu căn”, “sáu trần”, “bốn sự thật”, “bốn lãnh vực quán niệm”… mà Bụt đã sử dụng trong bài pháp thoại, Svastika chưa hiểu được tường tận.
Chú tự bảo là sẽ nhờ chú Rahula giảng giải cho.
Nhưng chú có cảm tưởng là dù sao chú cũng hiểu được khái quát những lời Bụt dạy.
Chú sẽ ôn lại những điều học hôm nay với chú Rahula.
Nhưng Bụt đã lại lên tiếng, người giải thích thêm về việc chọn con đường an toàn cho trâu đi.
Nếu con đường có quá nhiều gai góc, trâu có thể sẽ bị thương, và những vết thương có thể bị nhiễm độc.
Nếu em bé chăn trâu không biết cách trị thương cho trâu thì trâu có thể lên cơn sốt và lăn ra chết.
Sự tu học cũng giống như thế.
Không tìm chánh đạo mà đi thì sẽ bị mang thương tích trong thân thể và tâm hồn.
Những vết thương do các độc tố tham sân si làm cho ung thối sẽ có thể làm hư hỏng cả sự nghiệp giác ngộ.Bụt ngừng nói.
Người ra dấu cho Svastika lại gần người.
Svastika vâng lời, đến đứng chắp tay búp sen bên Bụt.
Bụt tươi cười giới thiệu chú với đại chúng.
Người nói:– Mười năm trước, tôi đã được gặp chú Svastika tại rừng Gaya, trước ngày thành đạo.
Chính chú Svastika đã cho tôi những nắm cỏ kusa để trải làm tọa cụ mà ngồi dưới gốc cây Bồ Đề.
Hồi đó chú mới mười một tuổi.
Những điều mà tôi biết về nghệ thuật chăn trâu là do chú dạy tôi hồi đó.
Tôi biết Svastika là một em bé chăn trâu giỏi.
Và tôi tin tưởng rằng vị khất sĩ Svastika hôm nay cũng sẽ là một vị khất sĩ giỏi trong ngày mai.Mọi con mắt đổ dồn về phía Svastika.
Chú biết là hai tai và hai má chú đang đỏ bừng.Mọi người chắp tay búp sen để chào chú.
Chú cúi đầu chắp tay đáp lễ.Bụt kết thúc buổi pháp thoại bằng cách yêu cầu chú Rahula lặp lại những phép quán niệm hơi thở.
Chú Rahula đứng dậy chắp tay.
Chú đọc rành mạch từng phép.
Giọng chú sang sảng như tiếng chuông đồng.
Đọc xong, chú lại chắp tay cung kính xá đại chúng.
Bụt đứng dậy.
Người trở về am tranh.
Đại chúng giải tán.
Mọi người thu xếp tọa cụ và trở về vị trí mình.
Tại tu viện Trúc Lâm không phải ai cũng cư trú trong các tịnh xá.
Có nhiều vị khất sĩ ngồi thiền và ngủ ngay dưới các bụi tre.
Chỉ khi nào trời mưa các vị mới