Trong lúc đại quân các lộ đã tụ tập đến 2,5 vạn ở Vạn Ninh, cùng 5 ngàn thiên tử quân thì lúc này Thăng Long thành Xu Mật Viện ( quân cơ đại sự) cùng Ỷ Lan Thái Hậu , Hoàng gia tông thất vẫn còn trực tiếp tranh chấp rất hung về cuộc chiến nơi Biên ải sắp xảy đến.
Về bản chất cuộc chiến thì trước đó nhiều lần Xu Mật Viện đã cãi vã rất nhiều.
Bản chất cuộc nhiến này là đòi lại Hợp Phố từ thời tiền Lý ( Lý Nam Đế) hay đơn thuần chỉ là một cuộc đánh phủ đầu nhà Tống “tráo trở” để tàn phá lực lượng mà người Tống chuẩn bị để xâm chiếm Đại Việt.
Vấn đề này đã được lôi ra từ cả năm trước đây nhưng thực tế bàn tới bàn lui chưa thể ngã ngũ.
Có rất nhiều vấn đề chính trị liên quan đến quyết định trên.
Quyết định về bản chất cuộc chiến sẽ quyết định đến phương pháp tác chiến, quy mô cuộc chiến , đường lối ngoại giao.v.v…
Tại sao triều đình Đại Việt đến gần ngày mở màn chiến dịch vẫn còn lăn tăn gợn mà tranh luận về chuyện này? Liệu đó có phải là sáng suốt khi mà đến gần giờ G vẫn còn lưỡng lự chưa quyết?
Thực tế không hẳn là như vậy, kế hoạch này mặt ngoài vẫn là một cuộc “đòi lại” đất đai vùng Hợp Phố ( Khâm Liêm hai Châu) của người Việt.
Và sau khi “đòi” được thì sẽ giao cho các tù trưởng miền núi vùng biên “quản lý”.
Chỉ có lý do này thì mới có thể đánh động các tù trưởng vùng Biên tụ tập lớn một lượng quân để nghe theo điều khiển của triều đình.
Nên nhớ các tù trưởng vùng biên là chỉ là mối liên minh chính trị cơ cấu lỏng lẻo với chính quyền trung ương.
Biên giới Đại Việt – Tống chỉ là một gianh giới khá mơ hồ ở vùng “ đệm” nó tùy thuộc các tù trưởng bộ lạc tộc người Nùng, Tày, Mân, Mường ở nơi này quy quận ai.
Ngoại trừ những vùng đất hai bên đã áp đặt được nền “cai trị” vững vàng bằng các cơ cấu tương tự “ Đô Hộ Phủ” lên thì các vùng còn lại sự cai trị chỉ bằng lôi kéo, đe dọa vũ lực, hôn nhân chính trị v.v… Cho nên nếu không khôn khéo thì ngày hôm nay có thể một vùng đất nào đó vẫn thuộc Đại Việt nhưng khi tỉnh dậy ngày mai thì đó đã là đất Tống, hoặc ngược lại.
Nói về việc đe dọa vũ lực cùng mua chuộc hay gắn bó bằng chính trị hôn nhân thì triều đình trung ương nhà lý có vẻ làm tốt hơn nhà Tống.
Đơn thuần vì Thăng Long cách không quá xa các vùng biên mà Đại Việt xác lập “chủ quyền”.
Do đó tính đe dọa về vũ lực là cực lớn, có rất nhiều lần các tù trưởng vùng biên từ chối cống nạp hay nghe theo Tống mà bố láo thì đều bị quân hoặc tướng nhà Lý dẫn quân từ Thăng Long chinh phạt.
Dĩ nhiên mấy thằng bố láo sẽ bị đánh cho răng rơi đầy đất.
Ngoài ra triều đình Lý có một lợi thế đó chính là phong quan tấn tước cho bọn tù trưởng này khá thuận lợi không bị cơ cấu rắc rối làm sách nhiễu.
Thêm vào đó hôn nhân chính trị cũng là một phương pháp mà nhà Lý hay dùng ở các vùng này.
Nhà Tống thì cách xử lý vấn đền biên giới có phần khô khan, trực tiếp mua chuộc các tù trưởng bằng tài vật v.v… Cách này thô thiển nhưng hiệu quả cực cao không kém so với các cánh mà nhà Lý đang thực hiện.
Nhưng về quan chức thì các tù trưởng muốn ngả theo Tống rất khó đạt được chức tước cao do phải trải qua tầng tầng lớp lớp cơ cấu xét duyệt.
Còn về phần hôn nhân chính trị giữa tống và các bộ lạc phương Nam thì dường như không có.
Họ coi trọng hơn các thế lực phương bắc và nếu hôn nhân chính trị thì chắc chỉ có với Thổ Phồn, Đại Lý, Liêu quốc mà thôi.
Nói đến đây để có thể hiểu một chuyện, thực chất tranh chấp biên giới hai bên phần lớn là các đội quân thổ của các tù trưởng tộc tiểu số hai bên ở vùng Biên va chạm.
Và nhà Lý nếu muốn vận động quân thổ ti nói thực một câu là cực khó.
Không bao giờ dễ dàng như vận động quân đội đồng bằng.
Các thổ ty thổ trại, động chủ sẽ luôn lấy lý do này nọ để khước từ việc điều động binh lực từ triều đình bởi vì họ biết rằng nếu đưa binh cho triều đình điều khiển thì không khác gì bánh bao thịt ném chó.
Triều đình luôn tìm cách giảm đi sức mạnh của các Thổ ti để dễ bề khống chế.
Cho nên muốn điều động “đồng loạt” với “số lượng lớn” quân thổ ty thì Lý triều phải có miếng mồi cực ngon mới có thể đánh động được đám này.
Mà mồi ngon cho bọn quân phiệt cát cứ là gì? Chỉ có quyền lực cùng lãnh thổ mới là miếng mồi ngon trong mắt các thế lực quân sự cát cứ.
— QUẢNG CÁO —
Và Lý triều dĩ nhiên lấy Tư Minh, Ung Châu, Khâm Châu, Liêm Châu để làm miếng mồi ngon để hướng đến các tù trưởng này.
Nếu không phỏng chừng bọn chúng thật tâm xuất binh?
Ý là Đại Việt sẽ đòi lại các vùng đất thuộc về Giao Chỉ quận theo bản đồ từ thời Tiền Lý.
Sau đó cắt các vùng này cho các tù trưởng quản lý, dĩ nhiên nếu đã đến mức độ này thì phong Vương không thể tránh khỏi.
Nhưng triều đình Trung Ương nhà Lý có thật tâm muốn làm vậy không?
Bài học nhãn tiền 20 năm về trước nhà Lý dụng lên Nùn Chí Cao để rồi tên này suýt nữa quay lại cắn Đại Việt một miếng đau.
Nói về Nùng Chí Cao thì có nhiều cái nhìn lắm và kể cả Tống hay Việt đều khá bưng bít sự kiện trên vì cả hai không muốn vạch mặt đánh nhau sống chết.
Về thân thế ông tướng này thì là con của một thủ lãnh vùng Quảng Nguyên tê Nùng Tồn Phúc.
Nhà họ Nùng này thực tế có gen gây loạn, từ thời Tồn Phúc đã nổi lên một lần ở biên giới Tống – Việt sau đó đòi tự lập tự xưng là Trường Sinh Đế đánh cả hai bên Tống – Việt tán loạn.
Lý Thái Tông giận lắm , anh mày đây xưng đế vẫ còn khá e dè chú dám hỗn, này thì Trường Sinh.
Trùm cuối Đại Việt lúc bấy giờ đem quân lên Quảng Nguyên biến Trường Sinh Đế thành Đoản Mệnh Đế, thịt cả nhà.
Cũng may Chí Cao chạy thoát.
Vấn đề ở chỗ đánh xong rồi nhà họ Nùng thì cũng không có ai quản được Quảng Nguyên, các thế lực nơi này không ai phục ai mà loạn cả lên.
Người Việt thì cũng không có thể thành lập hành chính đô hộ ở nơi này vì sự thật là không đủ tiền và người.
Nên nhớ cả đồng bằng Đại Việt lúc này gom lại đủ hơn 4 triệu.
Mà vùng Quảng Nguyên bao nhiêu người? Hơn cả triệu người.
Nếu Đại Việt muốn trú quân nơi này đủ sức trấn nhiếp thì ít nhất cũng phải cả 1-2 vạn quân.
Mà tổng số thiên tử quân đời này chỉ có 26 ngàn người.
Trú đóng nơi này di dân Việt lên núi thì nói thật triều Lý bỏ luôn đồng bằng cho xong.
Đây là lý do Lý triêu thừa sức đánh dẹp các nơi ở miền núi nhưng lại chịu không thể áp đặt Đô Hộ phủ lên các vùng đất này.
Cử quan viên người Kinh lên nắm quyền mà không có quân đội số lượng lớn bảo kê thì năm bữa hai mốt ngày cũng bị giết cả.
Đám người thượng này không bao giờ chịu để dân vùng khác đến làm chủ.
3 năm sau khi mới 16 tuổi Nùng Chí Cao cùng mẹ tập hợp bộ hạ lại một lần nữa nối bước người cha quá cố tự mình xưng đế lập quốc.
Học kỹ bài học của cha nên ông con này tránh mấy chữ trường sinh, vạn thọ gì đó, sợ Đại Việt lại biến hắn thành Đoản Thọ Đế.
Nhưng chuyện chuyện vui chẳng tày lâu, Lý Thái Tông lại cho quân bắt lấy Nùng Chí Cao mà nỏi, thắng oắt xưng vương xương đế đã hỏi Trẫm chưa? Nhưng không hiểu sao Vua Lý không trách phạt mà lại còn ban cho tên oắt này Quảng Nguyên Mục, Phong Tước Thái Bảo.
Biết Thái Bảo là sao? Thái Bảo chỉ đứng dưới Thái Úy và Thái Phó trong triều đình quan chức.
Tất nhiên đây cũng là hư chức, vị Thái Bảo 17 tuổi này không thể dùng chức quyền của mình trong chính quyền trung ương nhà Lý.
Nhưng cho dù là hư chức nhưng đối ngoại ai dám nói là không Vinh?
Vậy điều gì xảy ra ở đây, đân gian đồn là Vua Lý Thấy giết cha và anh rồi nay thương tình mà tha cho.
Thực sự mọi chuyện đơn giản vậy sao? Vua Lý giết nhà họ Nùng còn ít, tiếc gì giết thêm một người.
Là một vị quân Vương Nam chinh Bắc chiến , đồ cả thành Chiêm liệu ông ta có “ nhân từ” với phản loạn như vậy? Nói thôi đã thấy vô lý vô cùng, nhưng chuyện vô lý này lại cứ thế mà diễn ra.
Đây là một vụ trao đổi, mua bán hết sức tinh vi mà chỉ một số ít người trong cuộc thuộc tầng lớp cao cấp nhất của Đại Việt biết được.
Họ Nùng sẽ nhận được hỗ trợ hết sức kể cả vật tư và quân sự từ nhà Lý.
Nhưng đổi lại họ Nùng phải làm mấy việc sau cho nhà Lý.
Thứ nhất sử dụng danh tiếng cùng sự ảnh hưởng của gia tộc để bình ổn Quảng Nguyên nơi vốn cực giàu tài nguyên khoáng chất như vàng, bạc và chu sa.
Đồng thời từ từ nhấc lên thân tín của nhà Lý là họ Lưu ở Quảng Nguyên lên để thay thế Nùng gia ở vùng này.
Đổi lại nhà Lý sẽ âm thầm ủng hộ họ Nùng lập quốc