Ông Sherlock HolmesSherlock Homes ngồi vào bàn và ăn sáng.
Tôi đứng trên tấm thảm nhỏ cạnh lò sưởi tay vân vê chiếc gậy mà người khách bỏ quên hồi hôm qua.
Chiếc gậy to và rất tốt, được coi là “bằng chứng đáng tin cậy”.
Mảnh bạc bề rộng khoảng 1 inchđược đóng vào ngay phía dưới chỗ phồng lên của chiếc gậy.
Có một hàng chữ được kẻ trên miếng bạc: “tặng James Mortimer M.R.C.S., những người bạn ở C.C.H., 1884”.- Anh Watson, ý kiến của anh ra sao?Holmes hỏi, dù đang ngồi quay lưng về phía tôi.- Do đâu anh biết tôi đang quan tâm tới cây gậy.
Cứ như là mắt của anh ở phía sau gáy ấy? - Tôi nói.- À, có một chiếc bình cà phê bằng bạc được đánh bóng loáng đang để ở trước mặt tôi.
Nhưng thôi, chúng ta đã mất cơ hội để biết người chủ của chiếc gậy ta đến đây làm gì và vì sao lại bỏ quên một vật kỷ niệm quan trọng như vậy...!Vậy thì anh hãy tìm hiểu cây gậy và qua đó thử hình dung lại người chủ của nó, còn tôi thì ngồi nghe.- Theo tôi, bác sĩ Mortimer là một thầy thuốc trạc tuổi trung niên, được bạn bè kính trọng.- Được đấy! - Holmes nói.- Là bác sĩ nông thôn, ông thường phải đi bộ trên những quãng đường xa.- Tại sao vậy?- Trước đây cây gậy rất tốt nhưng giờ đây nó bị mòn đến mức tôi không thể hình dung nổi là nó đang ở trong tay một bác sĩ thành phố.- Lập luận thật là sáng suốt.- Còn về hàng chữ “những người bạn ở C.C.H”, tôi cho rằng chữ cái “H” có nghĩa là “săn bắn”[1], có lẽ là một hội những người đi săn nào đó.
Ông ấy đã săn sóc sức khoẻ cho các thành viên của Hội và được họ tặng món quà này.- Anh đã đạt được những kết quả không thể ngờ - Holmes nói, ngả người ra ghế và bắt đầu hút thuốc – Tôi không thể không chú ý tới điều này: Trong khi ghi chép những cống hiến của tôi, anh thường đánh giá thấp những khả năng vốn có của mình.
Nếu ánh hào quang không xuất phát từ nơi anh, thì trong mọi trường hợp, anh là chất dẫn truyền ánh sáng.
Có nhiều người tài năng không trội hẳn lên, nhưng lại có khả năng kích thích tài năng ở người khác.
Thú thật là tôi thường đánh giá sai về khả năng của anh đấy!Những lời nói của Holmes làm tôi hài lòng.
Tôi tự hào vì tôi chẳng những đã thành công trong việc nắm bắt phương pháp của Holmes mà còn biết vận dụng nó trong các công việc.Holmes cầm lấy cây gậy chăm chú xem đến vài phút.
Rồi sau đó anh đặt điếu thuốc lá qua một bên, đến cạnh cửa sổ và quan sát cây gậy bằng kính lúp.- Chẳng có gì đặc biệt cả, nhưng rất là thú vị! – Anh nói khi trở lại cạnh đi-văng.- Phải chăng có một cái gì đó lọt ra ngoài sự quan sát của tôi? - Tôi hỏi, không khỏi có cảm giác tự mãn - Hy vọng là tôi không bỏ qua một chi tiết quan trọng.- Than ôi! Phần lớn các kết luận của anh đều sai lầm.
Khi tôi nói rằng anh là một chất kính thích tốt cho tôi thì điều đó cần được hiểu thế này: Những sơ sót của anh sẽ dẫn tôi đến con đường đúng đắn.
Nhưng, trong trường hợp cụ thể này, không phải là anh sai lầm hoàn toàn.
Quả thật ông ta là một y sĩ ở nông thôn, ông ta buộc lòng phải đi bộ trên con đường xa.- Vậy là tôi đã nói đúng?- Chỉ đến đó thôi.- Nhưng đó đã là tất cả rồi.- Chưa, chưa đâu, Watson thân mến.
Chẳng hạn thế này nhé: Cứ giả thiết rằng bác sĩ nhận tặng vật của một bệnh viện nào đó, chứ không phải là Hội các thợ săn và nếu trước cửa một bệnh viện[2] có tấm bảng mang các chữ C.C.H.
thì cái tên này tự nhiên nảy ra là Charing Cross Hospital[3].- Rất có thể anh đúng - Tôi nói.- Tất cả đều gợi ý nên giải thích như thế.
Còn nếu anh cho giả thiết của tôi là có cơ sở thì chúng ta sẽ có thêm nhiều tư liệu bổ sung cho việc tái lập đặc điểm của người khách này.- Được.
Chúng ta cứ cho rằng chữ cái C.C.H.
có nghĩa là “Bệnh viện Charing Cross”.
Vậy những kết luận tiếp theo sẽ như thế nào?- Không có ý nghĩ gì nảy ra trong đầu anh hay sao.
Anh thử vận dụng nó đi.- Kết luận hiển nhiên là: Trước khi về nông thôn, con người này đã từng hành nghề ở London.- Rõ ràng là vào lúc bác sĩ rời khỏi bệnh viện để đi đến nông thôn, người ta biếu ông món quà này.
Điều này liệu có đúng không?- Có thể như vậy.- Bây giờ anh hãy lưu ý là ông ta không phải là một trong những bác sĩ lãnh đạo của bệnh viện.
Những bác sĩ lãnh đạo như vậy ắt hẳn có địa vị vững vàng với số thân chủ đông đảo và họ phòng khi nào rời bỏ thủ đô để đi lập nghiệp ở nông thôn.
Vậy lúc đó ông ta làm gì? Phục vụ ở bệnh viện mà không được làm bác sĩ chỉ đạo chuyên môn thì có nghĩa là...-...!vai trò của ông chỉ lớn hơn một chút so với vai trò của một thực tập sinh.- Ông rời khỏi chỗ đó 5 năm trước đây.
Hãy nhìn vào năm tháng ghi trên chiếc gậy.
Như vậy, người bác sĩ này không già như anh tưởng.
Ông ta chỉ khoảng 30 tuổi.
Đó là một người dễ mến, không tham vọng, đãng trí và rất yêu con chó của mình, một con chó to hơn giống terrier nhưng nhỏ hơn giống mastiff.Tôi phá lên cười hoài nghi, còn Holmes thì ngả lưng vào đi-văng thả lên những vòng khói nhỏ biến nhẹ nhàng trong không khí.- Bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu về tuổi tác của con người ấy, và cả về con chó của ông ta nữa - Tôi nói.Tôi rút từ giá sách ra một quyển hướng dẫn y học và lật tìm.
Có vài tên Mortimers ở đó, nhưng tôi lập tức tìm thấy tên của vị khách của chúng tôi.“Mortimers, James, thành viên của M.R.C.S.[4] từ năm 1882.
Sinh ở Gripen, Dartmoor, học Devon.
Từ 1882-1884: làm việc tại bệnh viện Charing Cross.
Giải thưởng Jackson về môn Bệnh lý học so sánh với luận đề “Bệnh tật có phải là sự đột biến nghịch không?”.
Hội viên thông tấn của Hội bệnh lý học Thụy Điển.
Tác giả của bài báo “Vài hiện tượng bất thường của đột biến nghịch” (Báo Lancet, 1882), “Chúng ta đã có tiến bộ không?” (Báo Tâm lý học, tháng 3-1883).
Bác sĩ của các giáo xứ Grimpen, Thorsley và High Barrow.- Watson thân mến, không có một