Ở phía tận cùng của châu Bồ Chính, nằm giáp giới với Thừa Tuyên Nghệ An có một cái cây đa cổ thụ gần ngàn năm tuổi. Bên dưới gốc cây là quán nước nhỏ để giải khát cho khách bộ hành trong lúc chờ đò trên sông. Trời tháng tám nóng oi bức, cái quán chẳng nằm gần thôn làng nào nhưng khách đã ngồi kín quá nửa.
Ở cái bàn chính giữa có hai người ngồi. Một trong hai là một lão già tầm lục, thất tuần, khuôn mặt nghiêm trang quắc thước, cử chỉ từ tốn nhã nhặn. Người kia là một thanh niên trẻ, tay ôm khư khư một cái bọc con, chắc là thư đồng của lão già. Gã chủ quán trung niên đang nhiệt tình chào hỏi:
“Hôm nay bận bịu quá, chỉ mong hai vị khách quan thông cảm.”
Người thanh niên lễ độ:
“Điều này cũng không trách ngươi được, ta nghe người khác kể, mười dặm quanh đây cũng chỉ có mỗi một cái quán này là nơi nghỉ chân chờ sang sông.”
“Đa tạ khách quan thông cảm. Không biết hai vị muốn dùng gì?”
Người thanh niên lấy từ trong bọc ra hai miếng kim loại nhỏ hình tròn, ở chính giữa có đục lỗ, miệng đáp:
“Chúng ta cũng chỉ còn lại hai đồng, ngươi cứ đại khái mà lấy ra cái gì đó uống giải khát là được.”
Chủ quán vâng dạ đang định đi tiếp khách khác thì bỗng từ bàn kế bên có tiếng nói:
“Cậu thanh niên này, gia gia cậu đã già như thế rồi, đi lại vất vả, cậu lại cho lão nhân gia ăn uống tùy tiện như thế, chẳng phải là không tốt lắm ư. Thế này đi chủ quán, ở đây ta có mười đồng. Ngươi cầm lấy mà đem một chén chè thập cẩm đặc sản của quán ra cho lão nhân gia dùng.”
Người vừa nói cũng là một thanh niên trẻ nhưng mặt mũi lấm lem, thân hình bụi bặm, nhìn rõ là một người hay đi khắp nơi đó nơi đây, nào có sạch sẽ tươm tất như vị thanh niên đi với lão già. Chỉ thấy lão già lên tiếng đáp lại:
“Thanh niên bây giờ không có được mấy người như cậu. Lão đây từ chối cũng không phải lễ. Hay là cậu cũng qua đây ngồi với chúng ta cho vui?”
“Được lão gia nhà ta để mắt tới chính là phúc phận của cậu đấy” – Người thanh niên bên cạnh lão già nói.
Hắn nói xong câu này mới để ý lão già đang trừng mắt nhìn, hắn sợ quá rụt hết cả cổ lại. Người thanh niên lấm lem nói:
“Vậy thì tại hạ cung kính không bằng tuân mệnh.”
Đôi bên giới thiệu đôi lời. Lão già họ Ngô, người thanh niên kia đúng là thư đồng của lão. Người thanh niên lấm lem thì họ Phùng tên Lĩnh, vốn là người đất Sơn Nam, theo sư phụ vào bái nhập và học võ nghệ tại một môn phái gọi là Thuận Hóa Kiếm Phong Bang. Thư đồng nhanh miệng hỏi:
“Ngươi đã có môn có phái, không bế quan tu luyện đi, còn chạy ra lại miền mạn Bắc làm chi?”
Phùng Lĩnh chắp tay đáp, giọng cũng không khỏi đanh lại:
“Họ Phùng tôi bình sinh chẳng có tâm nguyện gì lớn, chỉ mong được cứu nước giúp đời. Nay nghe nói có ông Trấn Lỗ tướng quân Lê Đình Ngạn vâng chiếu mà theo đường này đi đánh nước Lão Qua. Phùng tôi một lòng hăng hái, quyết đi đầu quân mà đánh giặc, giành lại xứ Bồn Man cho bổn triều. Ấy cũng là tạo phúc cho chúng sinh thiên hạ.”
Chợt có một tráng hán kế bênh đập bàn, miệng thét:
“Nói hay lắm, đây mới là chí lớn của nam nhi. Cái gì mà học hành khoa cử, còn chẳng bằng da ngựa bọc thây, dùng thanh đao mà chém ra công danh sự nghiệp.”
Nhiều người trong quán ùn ùn hưởng ứng.
Chỉ có một thanh niên áo trắng ngồi trong góc mang nón vành che kín đầu là ngồi cười nhạt.
Chủ quán cũng góp một câu:
“Có điều, chuyện binh đao cũng chưa hẳn là gì tốt. Tôi có một người bà con họ hàng xa sống ở bên xứ Lão Qua, cứ hai năm một lần hay sang đây chơi. Bà ấy kể người Lão Qua cũng như người Đại Việt mình, chân chất hiền hòa, chăm chỉ lao động. Họ cũng đâu có tội tình chi. Nếu chiến tranh xảy ra, e rằng sẽ có hàng vạn người phải chết hay rời bỏ nhà cửa mà tha hương. Tội nghiệp lắm!”
Tráng hán lại đập bàn:
“Lão chỉ là cái thương nhân thì biết gì. Bồn Man vốn là xứ của Đại Việt ta, bị người Lão Qua xâm chiếm, nay hạch sách thế này, mai nhũng nhiễu cái khác. Chẳng lẽ Đại Việt ta đường đường là một cường quốc hạ được cả Thát Đát, Chu Minh, lại đi sợ cái đất rừng rú ấy?”
Người chủ quán thấy tráng hán hung hãn, mấy tên đồng bạn của hắn thì đang lườm mình chằm chằm, không khỏi nuốt một ngụm nước bọt, không dám nói tiếp một câu. Chỉ nghe lão già hỏi han:
“Lão bản, ngươi cũng đừng để ý quá. Ta hỏi điều này, ngươi cứ trả lời thành thật là được. Ngươi ở nơi nhiều người nhiều miệng này chắc nghe cũng được lắm thông tin. Ngươi có biết lịch sử của xứ Thuận Hóa này chăng?”
Chủ quán nhìn thấy phong phạm lão già họ Ngô thì đoán được tám chín phần đây là quan trong triều, giờ lại nghe giọng của lão thì càng nắm chắc. Hắn nói:
“Tại hạ tri vô bất ngôn, ngôn vô bất tẫn.”
Chẳng biết hắn học thành ngữ này ở đâu, lão già họ Ngô nói:
“Tiểu Sinh, ngươi lấy giấy bút ra chép lại đi.”
Chỉ thấy thanh niên thư đồng lấy ra cái nghiên bắt đầu mài mực. Cũng may là quán bỗng nhiên không có khách mới tới nữa nên chủ quán cũng rảnh tay mà chờ đợi. Được một lát thấy thanh niên thư đồng đã sẵn sàng, hắn nói:
“Nghe nói, Thuận Hóa ngày xưa chính là một vùng đất của nước Chiêm. Nhân vua Chiêm bỏ việc bang giao mà đi đánh Lâm Ấp, vua Lý Thánh Tông cử ông Lý Thường Kiệt đem quân vào chinh phạt. Lý Thường Kiệt vốn họ Ngô tên Tuấn, Thường Kiệt chỉ là tên tự, người ở phủ Thái Hòa, là bậc văn võ toàn tài. Quân Lý thế to lắm, người Chiêm đánh không lại, đành phải cắt đất mấy châu ở phương Bắc để cầu hòa. Lý Thánh Tông sáp nhập vào, gọi là Tân Bình. Sau này Minh Triều xâm chiếm nước ta hai mươi năm thì mới chính thức đổi tên thành Thuận Hóa.”
×— QUẢNG CÁO —
Lão già họ Ngô lại hỏi thêm vài chi tiết, chủ quán đúng là biết gì đáp nấy. Được một lúc thì thuyền tới, mọi người đều lục đục sang sông, quán lại trở nên thưa vắng chờ đợt khách mới.
Cảnh vật xứ Nghệ An tươi đẹp trù phú. Lão già lúc nãy đã nghỉ ngơi lại sức, vừa bước xuống thuyền thì cước bộ vững vàng mà tiếp tục hành trình. Hỏi ra thì mới biết Phùng Lĩnh cũng đi cùng một đường với họ. Chợt từ đằng sau có tiếng người vọng lại:
“Lão gia tử, xin đợi một chút”
Chỉ thấy người tới là một thanh niên áo trắng, đội mũ rộng vành, vốn ngồi ở trong góc quán nước lúc trước. Hắn tiến lên giới thiệu:
“Xin chào, tại hạ là Trần Ngọc, dám hỏi một câu, vị lão gia đây có phải là sử quan trong triều Ngô Sĩ Liên?”
Hóa ra, hắn chính là Thuốc Nổ sau một chuyến hành trình dài ra Bắc. Lão già và người thanh niên thư đồng đều hết sức ngạc nhiên. Thư đồng tiểu Sinh liền đáp:
“Các hạ nhận ra bọn ta, chẳng lẽ cũng là người ở kinh kỳ?”
“Điều này thì không phải. Có điều tại hạ là người hâm mộ lịch sử đã lâu, cũng có chút thành tựu, vốn hay nghe đến tên tuổi của Ngô đại nhân ở trong triều.”
Câu này của cậu cũng không phải là giả, Ngô Sĩ Liên là một học giả rất nổi tiếng ở Đại Viêt, người viết ra cuốn Đại Việt Sử Ký Toàn Thư. Có điều nghe vào tai lão già thì lại trở thành khó chịu:
“Cậu thanh niên trẻ, ta hiểu cậu có đam mê là rất tốt. Nhưng lịch sử là môn khoa học hàn lâm, không có nhiều năm mày mò tìm hiểu thì sao chạm được đến bản chất của sự thật. Ta chỉ e sợ cậu học nhiều mà không tinh đấy thôi.”
Thuốc Nổ bắt đầu mở miệng ra luận đàm với Ngô Sĩ Liên. Tất nhiên mục đích của cậu cũng chẳng phải khoe kiến thức để cho thiên hạ trầm trồ, cậu chả muốn làm chuyện nhàm chán như vậy. Chỉ là cậu cần có một nhà nghiên cứu lịch sử đích thực để tìm hiểu xem cái thế giới này đã xảy ra chuyện gì mà lại có những sai khác như vậy đối với thế giới lịch sử thật mà cậu biết.
Thuốc Nổ bắt đầu tóm tắt các giai đoạn lịch sử, chủ yếu cũng chỉ là của Trung Quốc, Việt Nam và một số nước Đông Nam Á xung quanh, bởi cậu có nói ra ngoài khu vực đó thì Ngô Sĩ Liên e rằng cũng không biết. Ngô Sĩ Liên càng nghe càng choáng váng, nhận ra có thể đối chiếu khá nhiều tư liệu lịch sử thú vị từ Thuốc Nổ. Lão đã ở trong giai đoạn gần cuối, sắp hoàn thành cuốn Đại Việt Sử Ký toàn thư.
Vì việc này mà lão đã đi khắp mọi miền của Tổ Quốc để ghi lại những câu chuyện truyền miệng trong dân gian. Tới tận lúc này thì mỗi nguồn thông tin để đối chiếu đã là đáng quý chứ đừng nói là được một lúc nhiều tư liệu như vậy.
Hai người vừa đi vừa say sưa đàm luận tới tận trời tối. Tiểu Sinh và Phùng Lĩnh hoàn toàn trở thành bóng đèn.
Theo những gì Ngô Sĩ Liên nói thì lịch sử bây giờ gần như cũng không khác gì với lịch sử mà Thuốc Nổ được biết. Chỉ là hơn một trăm năm mươi năm trước không biết đã xảy ra sự kiện bí ẩn nào mà nhân loại bắt đầu tiếp xúc được với thứ gọi là nội công.
Phong trào người người nhà nhà luyện võ bắt đầu nổi lên rầm rộ, kéo theo đó là sự ra đời của những phát kiến đi kèm theo như là khinh công, chưởng pháp, chỉ pháp, kiếm khí,… đều là hệ quả trực tiếp từ việc nhân loại có thể tu luyện ra nội công.
Các môn phái lần lượt mọc lên như nấm sau mưa rào. Đối với chuyện này thì cả triều đình nhà Trần/ Hồ/ Nguyên trước đây cũng như nhà Hậu Lê/ Minh hiện nay đều giữ thái độ bán công khai và chia để trị. Bán công khai nghĩa là triều đình công nhận sự tồn tại của các bang phái nhưng không xem họ là một phần của quốc gia.
Việc làm của họ sẽ không đại diện cho quốc gia. Chia để trị nghĩa là triều đình thường xuyên gây xích mích trong các bang phái với nhau để có thể giữ vững được vị thế trung ương tập quyền của mình, đồng thời bí mật tuyển lọc các nhân tài để đưa vào làm võ quan trong triều.
Còn những kẻ gọi là Ngoại Lai Giả thì xuất hiện cách đây từ năm tới mười năm, chủ yếu là ở phương Bắc chứ Đại Việt thì có rất ít. Họ có hình dáng không khác gì con người bình thường nhưng lại có cách phục trang và vũ khí rất kỳ lạ. Phần lớn dân chúng mê tín dị đoan đều tôn xưng những người này là thần tiên trong khi bộ phận quan lại có hiểu biết trong triều thì gọi họ là Ngoại Lai Giả.
Thuốc Nổ cũng đặc biệt chú ý tới một sự kiện sai khác khá lớn với lịch sử trong thế giới này, đó là chiến tranh Minh – Oirat năm 1449, hay người Trung Quốc còn gọi là Sự Biến Thổ Mộc Bảo. Trong lịch sử thực tế thì cuộc chiến này kết thúc với thất bại của nhà Minh và vua Minh Anh Tông bị bắt. Trong số các nước chư hầu lúc bấy giờ thì chỉ có Đại Việt là được nhà Minh thông báo chính thức về việc này.
Tuy nhiên ở thế giới này, vì một lý do nào đó, cuộc chiến lại kết thúc thắng lợi cho nhà Minh. Điều này có nghĩa là Minh Đại Tông, vị vua tạm quyền trong lúc Minh Anh Tông bị bắt hoàn toàn chưa bao giờ được lên ngôi. Vị vua hiện tại Minh Hiến Tông, vốn là con của Anh Tông là vị vua hợp pháp duy nhất chứ không có tranh chấp gì về ngôi báu.
Thuốc Nổ không biết sự kiện này sẽ ảnh hưởng tới dòng chảy lịch sử như thế nào, có điều đó chẳng phải là mối bận tâm của cậu lúc này. Đoàn người nghỉ chân dừng lại ăn tối nơi hoang dã, đốt cái đống lửa con. Trời đêm nhưng vẫn hanh khô và nóng, mọi người chỉ