P2 - Chương 14
Ngày 1-5.
Một hiện tượng độc đáo bao trùm thành phố Sài Gòn. Giữa tiếng súng – thỉnh thoảng xem vài phát đại bác – và giữa những đám cháy khói bốc cao lưng chừng mây, hàng trăm nghìn dân chúng chạy dồn vào trung tâm thành phố. Hai chiếc tàu Marine Serpent và Marine Adler của hải quân Mỹ trút lên bến gần một vạn dân di cư, họ ngơ ngác trước cảnh chiến tranh mà họ ngỡ là thôi không còn gặp nữa. Cả một khu vực toàn lều vải được hối hả dựng lên trong và quanh trường đua Phú Thọ.
Cách chẳng bao xa bót Catinat – nơi một toán Bình Xuyên đang cố thủ - Tổng liên đoàn lao động của Lê Văn Thốt kết hợp với lực lượng thợ thuyền của Nguyễn Khánh Vân tổ chức mít tinh nhân ngày Quốc tế lao động bên cạnh một cuộc mít tinh khác của Tổng công đoàn lao công Thiên chúa giáo do Trần Quốc Bửu cầm đầu. Nhiều diễn giả nói chuyện. Đề tài hòa bình được khai thác nhiều nhất. Nhóm Lê Văn Thốt còn nêu nguyện vọng cải thiện đời sống, thực hiện dân chủ và yêu cầu chính quyền hai miền sớm hiệp thương, đặt quan hệ bình thường để tiến tới tổng tuyển cử thống nhất nước nhà. Nhóm Trần Quốc Bửu đả kích Thực – Phong và cũng có vài diễn giả hô hào chống Cộng. Trước Tòa Đô chính, năm tiểu đoàn và hai đại đội dưới quyền của đại tá Thái Hoàng Minh, tham mưu trưởng Bình Xuyên, làm lễ quy thuận Chính phủ.
Thêm hai lực lượng mới tham chiến: một đơn vị Ngự lâm quân từ Đà Lạt xuống, kèm chiến xa, chiếm Nha Bưu điện, tạo thế ỷ dốc cho nhóm Bình Xuyên trong bót Catinat và chiếm Đài phát thanh quân đội cùng Ngân hàng Nhà nước. Lực lượng kia là quân của tướng Trịnh Minh Thế. Thế tình nguyện đi tiên phong đánh vào hang ổ Bình Xuyên.
Đài phát thanh quân đội phát nhật lệnh của Nguyễn Văn Vĩ, tổng tham mưu trưởng. Vĩ ra lệnh cho binh sĩ phải ngưng nổ súng, chờ đại diện của Quốc trưởng mang chỉ thị đặc biệt về nước. Đại diện Quốc trưởng nói ở đây là tướng Nguyễn Văn Hinh, ông rời Calcutta nhưng không bay thẳng đến Sài Gòn, lại ghé Nam Vang, hẳn còn nghe ngóng tình hình.
Đài phát thanh Sài Gòn phát nhật lệnh của Lê Văn Tỵ, tổng tham mưu trưởng. Tỵ ra lệnh cho Ngự lâm quân phải rút ngay tức khắc khỏi thành phố, trở về doanh trại.
Những người bình luận thời sự sau này giả định nếu tướng Vĩ dám nổ súng, ông Diệm ắt gặp khó khăn lớn. Nhưng tướng Vĩ – và cả tướng Hinh nữa – phải đâu sinh ra để hành động có mục đích, lí tưởng, lí tưởng gì cũng được. Họ như những cái máy, bất cứ việc nhỏ việc to đều do chủ bấm nút, giật dây. Và, Chính phủ của họ, người Pháp, đã mất quyền quyết định vấn đề Đông Dương… Cho nên, giả định kia là không có cơ sở.
Giữa trưa, Ngự lâm quân không kèn không trống rời các điểm, lếch thếch kéo về Đà Lạt. Một số Bình Xuyên cố thủ trong bót Catinat tiếp tục bỏ trốn…
*
Trịnh Minh Thế tung lực lượng Cao Đài liên minh vào trận là sự kiện có ý nghĩa tinh thần đối với cả hai phe. Quân Chính phủ được cổ vũ. Bình Xuyên thì hoang mang.
Chiều ngày 2-5, khi quân Chính phủ chuyển sang phản công với hai trung đoàn bộ binh, ba tiểu đoàn dù bao một vòng rộng từ cầu chữ Y vô cầu Nhị Thiên đường và Xóm Củi thông đến Cần Giuộc, ba nghìn quân của Trịnh Minh Thế ồ ạt đánh vào tuyến chính diện mà mục tiêu là đại bản doanh Bình Xuyên.
… Bộ chỉ huy Bình Xuyên chờ cuộc phản công với tâm trạng chờ thua. Bảy Viễn thực tế đã suy sụp ý chí khi Paul Ely cho biết quân Pháp không thể làm gì được trong hoàn cảnh hiện thời, ngoài việc sẽ cố gắng chuyển gia đình của các thủ lĩnh Bình Xuyên bằng trực thăng và tàu nhỏ ra tàu chiến Pháp đậu ngoài khơi Ô Cấp.
Bao nhiêu điều Bảy Viễn ôm ấp, bỗng chốc tiêu tan. Mặt trận Toàn lực Quốc gia không có một hoạt động hợp đồng nào như cùng thỏa thuận long trọng bằng giấy trắng mực đen. Trái lại, quân Cao Đài trở giáo, một bộ phận quân Hòa Hảo thề trung thành với Diệm. Léon Leroy bận bịu với bầy vợ lẽ, thay vì đánh vào Bến Tre và Mỹ Tho như y hứa thì thu xếp của cải sang ở hẳn bên Pháp. Quân Pháp, các sĩ quan Việt chịu ảnh hưởng của Pháp giữ thái độ trung lập khó hiểu. Bức tranh mà các cố vấn của Bảy Viễn phóng bút đầy màu sắc rực rỡ mỗi lúc một xám xịt. Tướng Vĩ, tướng Hinh, ngoài cái mã bảnh bao, không làm nên một trò nào coi được. Và Quốc trưởng, ông ta tiếp tục lú lẫn…
Các bộ hạ của Bảy Viễn tính sổ và càng tính sổ họ càng nhận ra rằng Bảy Viễn, đảng trưởng của họ, không có khiếu chính trị. Cách suy nghĩ và hành động du côn mà ông ta tiêm nhiễm không còn hợp thời nữa.
Dẫu sao, hai chiếc trực thăng luôn sẵn sàng. Vấn đề là chở thêm cái gì thêm trên hai chiếc trực thăng đó.
Nhóm quân sư của Bình Xuyên sợ mất mật. Cữ ngỡ là huênh hoang cho đã miệng, sẵn rượu thịt và gái, núp dưới cái ô Bình Xuyên mãn kiếp, ai dè trời đất xoay vần như thế nầy… Hồ Hữu Tường là người đau khổ nhất trong bọn. Vốn chuyên nghề ngụy biện, Tường được Bảy Viễn trọng vọng và ông ta nghiễm nhiên là nhân vật số hai trong Ban cố vấn chính trị Bình Xuyên – chỉ sau Lại Hữu Tài. Hồ Hữu Tường phát biểu trong hàng trăm cuộc họp về nào là chiến lược Đông Nam Á, nào là chiến thuật Việt Nam trước vận hội mới v.v… Bẻm mép xạo, Tường bao giờ cũng tự tạo kiểu cách một nhà triết lí, một nhà chính trị siêu hạng, giải đáp tất cả thắc mắc của người khác. Bây giờ, nhìn sang bên kinh Tàu Hủ, thấy quân lính Ngô Đình Diệm súng ống kìn kìn, Tường rụng rời tay chân. Các cố vấn và chỉ huy khác lại không quên những điều mà Tường tiên tri – Diệm không thể đánh Bình Xuyên vì cái “thế” của Diệm và vì trận đồ đã lập xong, miền Tây có Hòa Hảo, miền Đông có Cao Đài, Sài Gòn có Bình Xuyên và quân quốc gia vốn luôn luôn trung thành với Quốc trưởng, Cao nguyên có Ngự lâm quân của tướng Vĩ – cứ mắng xéo ông ta là thằng nói dóc. Thét rồi Tường đành năn nỉ: Các anh chấp nhất làm chi, chẳng qua tôi múa mỏ để kiếm cơm!
Cả bộ máy chỉ huy Bình Xuyên đồ sộ rốt cuộc còn mỗi cái đầu của Lại Văn Sang là có phần tỉnh táo. Ông ta cay đắng nhớ những cam kết giữa Bảy Viễn với Phạm Công Tắc, Năm Lửa, Nguyễn Văn Vĩ và không ai biết từ ngày 28-4, Bình Xuyên đơn thương độc mã xung trận. Nói lực lượng Bình Xuyên thực tế là Công an xung phong, con ruột của Sang.
Ông ta đắn đo. Ông ta linh cảm là De Chauvine hứa ẩu. Nhưng, ngày 26-4, tại phiên họp đặc biệt, Bảy Viễn quyết định nổ súng – lần nầy, tổng tấn công. Hiệu lịnh cho tất cả lực lượng chống Diệm – theo Bảy Viễn – là điện của Bảo Đại, một thứ quy ước cần được hiểu như Chính phủ Pháp đã bật đèn xanh.
Bản đồ Sài Gòn, Nam phần, Trung phần đầy mũi tên. Thậm chí, Bộ tổng chỉ huy đã đủ các tay sừng sỏ: Trung tướng Nguyễn Văn Hinh, thiếu tướng Nguyễn Văn Vĩ, thiếu tướng Lê Văn Viễn, thiếu tướng Lê Quang