Từ Minh Bích lên đường, ngựa không ngừng vó, dùng thời gian ngắn nhất để đến huyện Giang Dương, nhanh chóng được đưa vào khu dịch bệnh.
Triệu Bạch Ngư thấy mặt mũi hắn sắc sảo, tuy phong trần nhưng ánh mắt trong trẻo, tuổi chừng ba tư ba lăm, giơ tay nhấc chân không câu nệ lễ giáo, hắn được gọi là Quỷ y có lẽ cùng là nhờ điều này.
Từ Minh Bích đến nơi cũng chẳng nghỉ ngơi gì, trước tiên đến xem các triệu chứng mà đại phu tổng kết được, sau đó đi xem người bệnh, hỏi chết bao nhiêu người, mỗi ngày số bệnh nhân tăng nhiều hay ít vân vân, bận bịu đến lúc mặt trời lặn mới có thời gian rảnh dừng tay uống ngụm nước.
Triệu Bạch Ngư cũng bận quản lý chuyện khác, thỉnh thoáng mới ghé tới quan sát, phát hiện Từ Minh Bích luôn nhắc đến một vài quan điểm, hoặc dù là vấn đề gì đi nữa thì cũng có thể đánh trúng chính xác điểm yếu của dịch bệnh, y thuật quả thật rất cao siêu.
Bận rộn như thế hai ba ngày, một nhóm thái y và Từ Minh Bích đã trấn áp được, mặt dù số lượng bị lây nhiễm lẫn số người chết có giảm xuống, nhưng họ vẫn chưa nghiên cứu ra được toa thuốc nào có tác dụng ngặn chặn dịch bệnh lây lan.
Khu dịch không ngừng được mở rộng, số người bị nhiễm bệnh đã tăng lên đến bảy ngàn năm trăm người, là một con số cực kì đáng sợ.
Bầu không khí căng thẳng nóng ruột bao trùm lấy khu dân bị tạn, bóng tối tang thương vô vọng và cái chết bủa vây lòng người.
Từ Minh Bích khẳng định mình chưa từng thấy căn bệnh này bao giờ, hầu hết các phương thuốc trị bệnh dịch trước đây đều không thể sử dụng, cần phải tổng kết một toa thuốc mới mới được.
Thời gian gấp rút, cho dù có tiếp nhận các ý kiến hữu ích thì vẫn không có hiệu quả gì lớn.
Tối hôm đó, Từ Minh Bích lật sách y thuật cổ và xem toa thuốc mà các đại phu đã vắt kiệt óc để suy nghĩ, bỗng nhiên ánh mắt sắc bén liếc thấy một tờ giấy viết "Thuốc sắc Liên Hoa Thanh Ôn", nó thu hút sự chú ý của Từ Minh Bích, vì hắn chưa từng nghe đến cũng chưa từng thấy qua.
"Ma hoàng, hạnh nhân, cam thảo, thạch cao sống..."
Đây là Ma Hạnh Thạch Cam thang có trong Thương Hàn Luận, chính là toa thuốc lọc phổi giải nhiệt thường sử dụng để kháng bệnh dịch.
Phía dưới còn có hai toa thuốc nữa, đều là toa không có ghi chép trong sách cổ, có vài loại cũng dùng để giải nhiệt, xuất mồ hôi trừ độc, có loại có thể cải thiện ho khan và đau cổ họng, trong đó còn có cả rễ hoa hồng với tác dụng lưu thông khí huyết, đả thông kinh mạch nhằm giảm hen suyễn.
"Đại hoàng, hoa kim ngân, ngân kiều, quán chúng, rễ bản lam..."
Đây đều là toa thuốc kháng bệnh, chỉ thấy từng cái tên được ghi dưới mỗi toa thuốc là "Đạt Nguyên Tán" và "Ngân Kiều Tán", trong sách y học cổ không có hai toa thuốc này, đây là người phương nào mà lại nghiên cứu chế tạo ra được?
Từ Minh Bích phát hiện bên dưới còn có một tờ giấy nữa, trông cứ như là một toa thuốc khác, nhưng dấu vết bôi xóa tương đối rõ ràng, còn có rất nhiều chấm mực, dường như bản thân người viết cũng không xác định rốt cuộc là phải dùng loại thuốc gì mới được.
Định thần nhìn lại, Từ Minh Bích chợt nhận ra toa thuốc này là sự kết hợp giữa Ma Hạnh Thạch Cam thang, Đạt Nguyên Tán và Ngân Kiều Tán, chẳng lẽ đây chính là Liên Hoa Thanh Ôn?
Cẩn thận nghiên cứu ba toa thuốc lẻ và một toa kết hợp, Từ Minh Bích càng lúc càng nóng lòng đến nỗi quên ăn quên ngủ, vừa tra sách y học vừa bôi bôi sửa sửa, thâu đêm suốt sáng mà vẫn còn tinh thần, phấn chấn gọi tất cả đại phu tới, công khai hỏi người viết ba toa thuốc kia là ai.
Một đám đại phu và thái y liên tục lắc đầu, lúc truyền đến tay một lão đại phu bản địa, ông lão nhìn kỹ một lúc bỗng nhiên nói: "Cái này giống như nét bút của tiểu Triệu vậy."
Từ Minh Bích: "Tiểu Triệu là ai?"
Thái y bên cạnh nói: "Triệu Đại Vi, chạy nạn từ Từ Châu đến đây, nhờ có y đứng ra quản lý mọi chuyện, khu dịch bệnh này mới không sụp đổ." Dừng một chút, ông lão lại chậm chạp cất tiếng: "Toa thuốc này là tiểu Triệu viết sao? Y là đại phu à? Sao trước giờ không nói, cũng chưa từng đưa mấy phương thuốc này ra?"
Từ Minh Bích: "Mau gọi y tới đây."
Thái y vội sai dược đồng đi mời Triệu Bạch Ngư đến.
Bên kia, Triệu Bạch Ngư làm xong công việc thường ngày quay trở về ngồi nhớ lại phương thuốc đắt giá kia, vậy mà y tìm mãi cũng không ra tờ giấy mà lúc trước mình đã viết sơ ra, hỏi Nghiên Băng mới biết nó tưởng nhầm nên đã đưa luôn toa thuốc sơ sài đó đến lều tạm của các thái y rồi.
Nghiên Băng bối rối: "Toa thuốc đó chưa hoàn chỉnh ạ?"
"Ta nhớ không hết." Triệu Bạch Ngư ấn huyệt thái dương nói: "Được rồi, đưa qua đó kêu đại phu xem thử một chút cũng được, ba Gia Cát Lượng tất hơn kẻ đánh giày* là ta, nói không chừng còn có thể hoàn thiện toa thuốc đó luôn đấy."
(*) Câu gốc là "Ba anh thợ da vượt xa Gia Cát Lượng", ý nói trí tuệ tập thể bao giờ cũng sáng suốt hơn cá nhân, dù cá nhân đó tài giỏi đến mấy.
Ở đây TBN đảo lại, nói mình là thợ da, còn đại phu thái y là Gia Cát Lượng.
Ba toa thuốc lẻ đều đến từ "Thương Hàn Luận" thời Đông Hán, "Ôn Dịch Luận" thời Minh và Ôn Dịch Điều Biện từ thời Thanh, đều là các phương thức kháng dịch, Liên Hoa Thanh Ôn được chế ra bằng cách tổng hợp ba phương thuốc của ba triều đại với hơi hai ngàn năm lịch sử, hiệu quả trị bệnh vô cùng rõ rệt.
Nhưng đã quá lâu rồi, Triệu Bạch Ngư thật sự không nhớ liều lượng cụ thể, mấy ngày gần đây vẫn luôn nhớ lại, vậy nên những gì viết ra đều rất vụn vặt.
Lúc này dược đồng đã đến mời Triệu Bạch Ngư, chắc là tới đây vì phương thuốc vàng kia rồi.
Triệu Bạch Ngư vừa bước vào, lập tức thu hút sự chú ý của mọi người.
Từ Minh Bích đi đến bên cạnh y, quan sát y một phen rồi nói chắc như đinh đóng cột: "Ngươi không phải đại phu."
Triệu Bạch Ngư: "Sao ngươi biết?"
Từ Minh Bích: "Trên người ngươi không có mùi dược liệu."
Đây là cách phân biệt đơn giản nhất, còn có một vài nguyên nhân khác nữa, đối phương có phải là người trong nghề hay không không ai rõ ràng hơn y sư.
Triệu Bạch Ngư bật cười: "Từ đại phu nhạy bén vô song."
"Không cần phải khen ngợi." Từ Minh Bích đi thẳng vào vấn đề: "Mấy toa thuốc này đều do ngươi viết sao?"
"Ta tìm thấy phương thuốc vàng này trong một quyển sách y thuật cổ, quyển sách cổ kia ta đọc được khi còn nhỏ lúc ở trong trấn, lâu năm rồi không tìm lại được, đó cũng là lúc ta mới biết đọc chữ, nhìn thấy cái gì là thuộc ngay cái đó.
Nhưng đã quá lâu nên quên mất rất nhiều, mấy ngày rồi ta có cố gắng bao nhiêu đi nữa cũng không tài nào nhớ được hết, chỉ có thể nghĩ được vài chi tiết nhỏ thôi."
"Đáng tiếc!" Từ Minh Bích không hề nghi ngờ lời Triệu Bạch Ngư nói, sách y học dân gian ít nhiều đã bị hủy hoại bởi chiến tranh khói lửa, có may mắn được lưu truyền lại cũng sẽ bị người không biết phân biệt thiêu hủy, thậm chí nhiều bài thuốc mà hắn truyền lại cho đời sau cũng xuất phát từ sách y học cổ.
"Đêm qua ta thử bổ sung vào toa thuốc của ngươi, nấu các loại dược liệu lên rồi nếm thử một lần, cũng nhờ các đại phu đưa ra ý kiến, cuối cùng biên soạn lại Thuốc sắc Liên Hoa Thanh Ôn mà ngươi viết.
Ngươi tới xem thử một chút, có thể nào gợi nhớ lại được điều gì không?"
Triệu Bạch Ngư kinh ngạc, chẳng lẽ chỉ cần một đêm là đã có thể biên soạn lại phương thuốc chống dịch nổi tiếng đời sau rồi ư?
Y nhận lấy toa thuốc xem qua, có tổng cộng mười ba vị thảo dược, trong số đó, một vài loại có dược tính rất mạnh, ví như quán chúng có độc, đại hoàng ăn vào sẽ đau bụng, vậy nên dùng thuốc cần phải cẩn thận, chính xác từng li từng tí.
Ở sau mỗi loại dược liệu đều được chú thích liều lượng, trừ mấy vị không chắc chắn ra thì liều lượng chính là thứ y thật sự không nhớ nổi, cũng không dám ghi bừa.
Nhìn thấy toa thuốc hoàn thiện thế này, kí ức ngày theo ông ngoại học về các bài thuốc đột nhiên bị thức tỉnh, lòng Triệu Bạch Ngư liền ngập tràn ấm áp.
"Triệu tiên sinh?"
Triệu Bạch Ngư đang sững sờ bị gọi choàng tỉnh, cười nói: "Gọi ta là Tiểu Triệu được rồi.
Từ đại phu không hổ là thần y đương thời, toa thuốc này được biên soạn lại đúng là giống với toa thuốc trong trí nhớ của ta như đúc! Đã thử nghiệm qua rồi chứ? Bệnh nhân đã được uống chưa? Hiệu quả thế nào?"
Từ Minh Bích: "Không có sự xác nhận của ngươi, đâu ai dám tự tiện dùng thuốc.
Có điều bây giờ đã có thể để người bốc thuốc sắc thử theo toa thuốc này, trước tiên cho bệnh nhân uống rồi quan sát, nếu như có hiệu quả thì tiếp tục phát huy."
"Được."
Cổ đại không có vật thí nghiệm dùng để nghiên cứu như hiện đại, chỉ có thể thí nghiệm thẳng lên người bệnh nhân, bởi vì không còn cách nào khác nữa.
Nói làm là làm ngay, bếp lửa trong khu dịch nhanh chóng được thổi lên để sắc thuốc, khói bếp lượn lờ, tới trưa số thuốc đó được nấu xong thì đem phân phát xuống, mỗi vị đại phu đều tự thân đến quan sát, ghi chép lại tình huống của bệnh nhân.
Trông coi một ngày một đêm, đến sáng sớm ngày hôm sau, khi mặt trời vừa ló dạng khỏi đỉnh núi, khu dịch bệnh truyền đi một tin tức làm lòng người phấn chấn, phương thuốc đáng giá ngàn vàng được mang ra chữa trị đã có hiệu quả rõ rệt!
Nghiên Băng huơ tay múa chân nói: "Người bị nhẹ đã giảm thân nhiệt, ăn cháo được cũng xuống đất đi lại được rồi.
Người bị nặng tuy vẫn còn nằm liệt giường chưa dậy nổi, nhưng đã không còn nôn mửa nữa, tình hình cũng chuyển biến rất tốt, nếu như kiên trì uống thuốc, có lẽ sẽ vượt qua được căn bệnh này thôi!"
Triệu Bạch Ngư khoác thêm lớp áo, mang giày xong thì ra ngoài: "Có thật không?"
Nghiên Băng cười ngây ngô: "Ta có bệnh mới lừa ngài chuyện này, không phải sao?"
Bước ra khỏi lều vải, quả nhiên không khí như được đổi mới hắn, dùng mắt thường cũng có thể thấy người bệnh và sai dịch chăm sóc người bệnh, cùng với những dân bị nạn ngoài kia treo trên mặt niềm vui, lúc gặp mặt nói chuyện luôn nở nụ cười tươi, hoàn toàn trái ngược với dáng vẻ chán ngán thất vọng ngày hôm qua.
"Triệu tiên sinh." Mấy người phụ nữ tới khu dịch bệnh chăm sóc người bệnh nhìn thấy y, bèn nhét vào trong tay y bốn cái bánh bao không nhân: "Nghe các đại phu nói Triệu tiên sinh là người nghĩ ra toa thuốc cứu bọn ta, trong lòng mọi người vô cùng biết ơn ngài!"
"Nếu không phải có Triệu tiên sinh chủ động đứng ra giữ gìn trị an khu dịch bệnh khiến người ta an tâm, chỉ sợ tất cả mọi người đã sớm mất hết lý trí đi khỏi khu dân bị nạn, bị quân lính bên ngoài giết hại rồi.
Những ngày qua Triệu tiên sinh giúp người dân bọn ta không hề ngơi nghỉ, quên ăn quên ngủ, chúng ta đều nhìn thấy cả, cũng nhớ lấy ân tình của ngài."
"Ngài cầm đi, đây là bánh bao hấp được làm từ bột mì đặc biệt ở tỉnh chúng ta đấy."
Triệu Bạch Ngư từ chối: "Thức khuya dậy sớm, cứu chữa vạn dân, chống đỡ tất thảy nhứng thứ sắp sửa sụp đổ chính là các thái y, là các đại phu huyện Giang Dương, cũng nhờ Từ thần y lấy thân thử thuốc mới có thể biên soạn lại toa thuốc cứu mạng, phải cảm tạ, phải biết ơn bọn họ chứ không phải là ta.
Còn nữa, đừng kêu ta là tiên sinh, cứ gọi tiểu Triệu là được rồi."
"Tiên sinh khiêm tốn quá.
Bọn ta đã đưa bánh bao đến chỗ đại phu rồi, ngài cứ cất đi tiên sinh à.
Đại nhân không ăn thì đứa nhỏ cũng phải ăn chứ.
Em trai ngài cũng chịu khổ không ít kia kìa, gầy đến nỗi hai má cũng lõm vào mất rồi."
Nghiên Băng đột nhiên được nhắc đến nên bối rối: "A? Ta ư?"
"Hai cái bánh bao là cho ngươi, tiểu Triệu vẫn luôn bận bịu trước sau, bọn ta đều nhìn thấy hết mà."
Trong nháy mắt, gò má Nghiên Băng đỏ lên, trước kia nó đi theo Ngũ lang cũng từng được hưởng ké quang vinh, đây là lần đầu tiên được khen riêng, cảm kích đến độ mắc cỡ tay chân luống cuống.
Nghiên Băng nhận lấy lòng tốt, đưa những người phụ nữ đó đi xong, nó gãi ót cười hì hì: "Hóa ra làm người tốt việc tốt, nhận được báo đáp rồi tâm tình lại vui như vậy."
Triệu Bạch Ngư: "Nếu ngươi làm quan thì sẽ giúp được nhiều chuyện hơn cho bá tánh."
Nghiên Băng không đáp lại nữa, mà là đang nghiêm túc suy nghĩ đến khả năng mình có thể thi đậu công danh.
Nó vừa đi vừa quay đầu lại nhìn về phía khu dân bị nạn, phát hiện bọn họ vấn rất thoải mái vui vẻ với những tên sai dịch trong khu, sẽ đích thân rót nước đưa cho bọn hắn, nở nụ cười chân thành không chút oán hận.
Huyện lệnh nơi này là một kẻ ngu ngốc, chỉ vì lợi riêng mà làm lỡ tình hình dịch bệnh, quan trên lẫn lãnh đạo ngươi dối ta gạt, lục đục với nhau, trong mắt nào có trăm họ, vậy nên đã hại chết không biết bao nhiêu là người.
Dân chúng trải qua sinh tử coi như là giận cá chém thớt lên sai dịch cũng tình hữu khả nguyên, nhưng bọn họ ân oán rõ ràng, dễ dàng hài lòng, tâm tính cũng lạc quan, cuộc sống dù có khổ đi chăng nữa cũng vẫn mỉm cười, vùng vẫy sống sót.
Tầng lớp bình dân dưới đáy không phải là nham tùng hàn mai mà văn nhân ca tụng, chẳng qua chỉ là hoa cỏ hoang dại mọc ở nơi đất đá cằn cỗi tùy tiện cũng có thể thấy được, các quan lão gia cao cao tại thượng dù có cúi đầu khom lưng cũng chẳng để đám bụi rậm như bọn họ vào mắt.
Nhưng Triệu Bạch Ngư nhìn thấy, y không cúi đầu khom lưng nhìn bọn họ, mà là tự mình hòa vào trong dân thường để nhìn ngắm trăm họ, cảm giác như trăm họ, khổ sở như trăm họ.
Từ trước Nghiên Băng đã không tại nào hiểu nổi, tiểu lang quân nhà nó sao lại cứ hướng về tầng lớp phía dưới mà không phải là hướng lên trên, rõ ràng phấn đấu vươn lên mới là trạng thái thường thấy của thế gian này, là phẩm đức mà người người ca ngợi như một lẽ đương nhiên.
Đến cả Triệu Ngọc Tranh người yếu nhiều bệnh cũng hướng về quan trường, thành ra luôn được khen ngợi là thế hệ sau có chí lớn, tiền đồ xán lạn.
Còn Ngũ lang thì chống lại tình đời mà đi, quả thật khó hiểu.
Mà nay, Nghiên Băng hình như đã hiểu rồi, có lẽ Ngũ lang mới là người sống thông suốt nhất trên đời này.
***
Bảy ngày sau, tình hình dịch bệnh đã hoàn toàn được khống chế, nhưng đến lượt châu, phủ và huyện dưới quyền Hoài Nam bắt đầu bùng nổ dịch bệnh, triệu chứng giống hệt với dịch bệnh ở khu bị nạn huyện Giang Dương.
Nhờ có Triệu Bạch Ngư gõ nhịp sau màn, mượn lời Thôi phó quan truyền đạt chỉ thị, đưa các đại phu ở khu dân bị nạn huyện Giang Dương phân phát đến các khu vực có dịch khác, chưa đến nửa tháng, bệnh dịch muốn hoành hành đã bị dập tắt từ trong trứng nước.
Dịch bệnh lần này là hung hiểm nhất từ khi Đại Cảnh khai quốc đến nay, nhưng cũng là trận dịch được khống chế và giải quyết nhanh nhất.
Luật pháp cũng quy định, quan địa phương phải báo cáo tình hình dịch bệnh đúng với sự thật, phải công khai số người chết, số người bị lây nhiễm, mức độ nặng nhẹ lẫn tình hình thực tế, đồng thời các phủ được quyền thông xử, Đề hình ty được quyền giám sát để ngăn ngừa quan địa phương báo cáo gian dối hay sai sót, đảm bảo tin tức qua lại thật chính xác.
***
Phủ Kinh Đô, Tam ty.
Độ chi sứ Đỗ Công Tiên xem tấu chương đầu tiên mà Phủ dụ sứ viết, dù cho đã có con dấu quan của Phủ dụ sứ rồi mà ông ta vẫn cứ lật tới lật lui xem hai ba lần, trong lòng dấy lên một nỗi nghi ngờ.
Diêm thiết sứ Lê Yến Kỳ ở bên cạnh hỏi: "Tấu chương này có vấn đề sao?" Ông cẩn thận xem lại, nhưng chỉ thấy mỗi tin tức Hoài Nam lâm vào đại dịch: "Quả nhiên dịch bệnh bộc phát ở Hoài Nam rồi! Mau tấu thỉnh bệ hạ, phải sớm sắp xếp phân phát gạo lương tiền bạc và thuốc men đến...!Trong đó có ghi chép lại số người bệnh, khu bệnh dịch và mức độ nặng nhẹ của dịch bệnh không? Đỗ độ chi? Ông ngây ra cái gì, mau nói xem! Cứu người như cứu hỏa, sao mà còn đứng ngẩn ngơ thế kia? Chưa tỉnh thì đến uống tách trà đậm đi, đem tới đây cho tôi xem thử."
Lê Yến Kỳ cầm lấy tấu chương, xem xong cũng sững sốt, trong lòng hiện lên một đống dấu hỏi.
Cùng lúc đó, Hộ bộ phó sứ đi đến, thấy vậy hỏi: "Thế nào rồi?"
Đỗ Công Tiên tự lẩm bẩm: "Kỳ lạ! Thật là kỳ lạ!"
Lê Yến Kỳ: "Ta làm quan hai mươi năm, đi qua hai