Con gái phiền quá (Du Hoài)
......
Rút kinh nghiệm xương máu từ trải nghiệm đã qua, Hoài Phong Niên đeo kính vào, soi gương trong tiệm cắt tóc của thị trấn, những lọn tóc xoăn lớn chất đống dưới chân, cô bảo thợ cắt tóc "cắt ngắn một chút, không bị trông quá dày và xoăn". Thế là thợ cắt quá trớn, cạo đầu cô gái thành Nelson Mandela.
Hoài Phong Niên giật giật khóe miệng, trả 5 tệ, đội mũ lên mới dám ra ngoài. Bước đi trên thị trấn Tượng Nga, tất cả những người biết Hoài Phong Niên đều chào cô: "Ồ, Phong Niên về nhà à? Sắp thi đại học đúng không." Hoài Phong Niên nói năm sau cháu sẽ thi đại học.
"Giỏi lắm, làm sao con gái ông Hoài kém hơn được đúng không?" Người dân thị trấn Tượng Nga rất trọng việc học, nhà nào có con cái thi đỗ vào trường trong huyện thành hoặc trong thành phố Bách Châu, cha mẹ đều kiên quyết đi theo. Khi về quê giao lưu thông tin hay nhận xét về trình độ giáo dục của Bách Châu, đều không quên nói thêm: "Trường Tung học Phổ thông Số 8, là Tung học Phổ thông Số 8 đấy", nghĩa là được vào trường Số 8 mà thi vào những trường 211 đều bị coi là lỡ tay, phải vào những trường 985 mới là tiêu chuẩn. Đối với người dòng dõi thư hương và là con gái của hiệu trưởng trường trung học trong thị trấn như Hoài Phong Niên, "Năm sau thi vào Bắc Đại có thành vấn đề gì không?"
Hoài Phong Niên cười: "Bắc Đại không được, cháu đang nghĩ tới Cambridge và Oxford cơ." Trong đầu thì lẩm bẩm: "Gì, Bắc Đại? Mình thi đợt hai* thì là nàng kiều lỡ bước à?"
*Ở Trung Quốc có 3 đợt thi đại học: Đợt thi đầu tiên là đợt tuyển sinh của các trường đại học trọng điểm quốc gia, phần nhiều là các trường nằm trong dự án 211. Đợt thi thứ hai là đợt tuyển sinh của các trường đại học tổng hợp bình thường. Đợt thứ ba là của các trường cao đẳng, học viện tư thục loại B.
Nhà Hoài Phong Niên nằm trong tòa ký túc xá dành cho nhân viên và giáo viên đứng lẻ loi trên ngọn đồi sau trường trung học trong thị trấn Tượng Nga. Mẹ cô - Tống Hội Hương - là người thị trấn này, còn bố cô - Hoài Tương Long - là người Hồ Nam, được phân vào trường trung học Tượng Nga sau khi tốt nghiệp Đại học Sư phạm Bách Châu.
Khi còn trẻ, Hoài Tương Long rất cố gắng để thoát khỏi thị trấn Tượng Nga, công chức cũng đã đỗ, biệt phái cũng đã chạy cửa sau, tuy ông thi tốt nhưng cách làm người lại hơi thiếu độ chín muồi, bị Bộ Giáo dục cấp huyện biệt phái nửa năm là một vết nhơ lớn trong cuộc đời ông. Nguyên nhân vì ông cậy tài khinh người, lãnh đạo Sở giáo dục yêu cầu ông hiệu đính hình thức văn bản, Hoài Tương Long hạ bút quá trớn, viết lại một bản hộ người ta, lại còn sửa lại tinh thần cuộc họp, đổi "Giáo dục phổ cập 9 năm đang từng bước được thực hiện và tăng cường ở huyện chúng ta" thành "Lấy giáo dục phổ cập 9 năm làm cơ sở, khai thông con đường khiến huyện chúng ta trở thành huyện có nền giáo dục mạnh mẽ". Người ta đang nói giáo dục phổ cập 9 năm, ông lại nói về sự nghiệp làm cho ngành giáo dục của huyện lớn mạnh hơn. Đến cả mông ngựa cũng không đuổi kịp lửa nóng, đương nhiên bị đày lại thị trấn Tượng Nga.
Năm đó ông ba mươi mốt tuổi, sa sút tinh thần suốt hai năm kể từ khi bị đánh về, cuối cùng cũng chấp nhận thực tế ăn cơm thể chế ở thị trấn Tượng Nga. Được người ta giới thiệu, ông kết hôn với Tống Hội Hương làm nghề trồng cây hạt dẻ cuối phía nam của huyện. Sau khi có con gái Hoài Phong Niên, ông mới phấn đấu hơn, đến 45 tuổi trở thành hiệu trưởng trường trung học thị trấn Tượng Nga.
Vốn dĩ họ "Hoài" đã hiếm gặp, lại thêm người nhà Hoài Tương Long bảo thủ về chuyện nối dõi tông đường. Trước lúc Hoài Phong Niên chào đời, bà già người Hồ Nam ôm bọc trứng gà đi đường xóc xảy đến huyện Lũng Tây trông con dâu sinh con, hai người trò chuyện râu ông nọ cắm cằm bà kia rất lâu, đến cuối Tống Huệ Hương chỉ hiểu mỗi một câu: "Khẳng định không phải muội đà tử (con gái)." Điều này mang lại áp lực rất lớn đến cho thai phụ Tống Huệ Hương.
Đứa trẻ vừa chào đời, bà già giết một con gà, giúp đỡ chăm sóc con dâu một ngày rồi đi mất, lấy lý do là lũ gà ở quê không ai cho ăn. Chính vì thế Tống Hội Hương càng ghét mẹ chồng hơn, khi Hoài Phong Niên còn nhỏ, Tống Hội Hương luôn lấy câu "Trong mắt bà nội, con còn chẳng quan trọng bằng lũ gà ấy" để hạ thấp con cái và chửi xéo chồng mình.
Mặc dù giới tính của cô con gái khiến Hoài Tương Long có hơi thất vọng, nhưng là người học chính trị, ông vẫn rất giỏi chắt lọc những mâu thuẫn chủ yếu và thứ yếu trong cuộc sống: một bên dỗ dành mẹ già dưới quê, bản thân thắt lưng buộc bụng cũng phải thể hiện cho anh em họ hàng biết mình "rất thành đạt", một bên cố gắng giáo dục vỡ lòng cho Hoài Phong Niên: hai tuổi học thơ, ba tuổi đọc thuộc lòng hàng chục bài thơ, bốn tuổi luyện chữ đại, mười hai tuổi có thể viết được thể chữ Nhan đậm nét và cứng cáp.
Cha là học sinh khoa học xã hội sinh ra Hoài Phong Niên cũng yêu thích khoa học xã hội, Hoài Tương Long có dạo vô cùng tự hào khi con gái thi đỗ trường Số 8 Bách Châu. Suy cho cùng, năm đó Hoài Phong Niên là học sinh trung học duy nhất trong cả thị trấn Tượng Nga có thể vào trường Trung học Phổ thông số 8 Bách Châu.
Tuy nhiên, cao thủ trong trường Số 8 rất đông, khi bảng điểm của Hoài Phong Niên được gửi đến trước mặt Hoài Tương Long, ông hết sức kinh ngạc: "Môn Toán 52? Tiếng Anh 63?" Thế là ông nhét con gái vào lớp học thêm trong kỳ nghỉ hè nhờ mối quan hệ của em rể.
Từ đó trở đi, Hoài Tương Long im lặng không nói gì về thành tích của Hoài Phong Niên, ông áp dụng nguyên tắc "không gõ mà vang" để giáo dục con gái, thực ra chuyện này ông trách mắng vô ích, chỉ là lo suông, không giúp gì được, dần dần, Hoài Tương Long cũng không hỏi nữa. Năm nay khi đã qua 45 tuổi, ông mới ngộ ra: "Cho dù có thi đợt hai, con bé cũng không lo hết đường kiếm sống".
Nhưng còn những chuyện khác trong nhà, Hoài Tương Long không quản, không hỏi, không nhúng tay. Muốn tiền? Lương chỉ có thế thôi, nếu đưa hết cho vợ thì đưa gì cho mẹ? Làm việc nhà? Tuy xuất thân từ nông thôn nhưng từ nhỏ ông chưa bao giờ làm việc đồng áng, việc tay chân đều do mẹ và các chị em lo. Hơn nữa, ông còn có công việc.
Dù có đọc Hegel, Kant, Hobbes và Marx nhiều đến mấy, Hoài Tương Long chưa bao giờ nghiêm túc nghĩ về câu hỏi: Hôn nhân có ý nghĩa gì đối với đàn ông? Chưa kể, là một câu hỏi khác: Hôn nhân có ý nghĩa gì đối với đàn bà?
Trong khi đó Hoài Phong Niên đã nghĩ tới một vấn đề: Tống Hội Hương càng ngày càng đau khổ vì gả cho Hoài Tương Long, người cha từng tâm cao hơn trời của cô cũng đau khổ vì lấy người phụ nữ nông dân Tống Hội Hương. Sinh viên cử nhân lấy học sinh tốt nghiệp cấp 2, kiểu gì thì kiểu, vẫn thấy Tống Hội Hương có lợi.
Khi Hoài Phong Niên đang sắp lên lớp 12, có tin vui truyền đến: cô đã lọt vào top 3 của lớp. Hoài Tương Long vừa biết tin con gái mình đảm bảo chí ít cũng sẽ theo học Đại học Sư phạm Bắc Kinh hoặc Đại học Nhân dân, tinh - khí - thần này lập tức quay trở lại.
Ông đứng trước cổng trường đợi con gái, xoa đầu con gái khi nhìn thấy mái tóc ngắn dưới mũ của con gái, cười: "Cạo tóc quyết chí, được lắm." Rồi tự xoa quả đầu Kobe Bryant của mình: "Bây giờ bố con ta không khác gì nhau."
Hiếm có lần quan tâm đ ến gia đình, Hoài Tương Long mua kem dưa hấu đợi con gái. Trong bữa tối, ông gọi con gái: "Bây giờ căn tin của trường đã nghỉ, chúng ta ra quán ăn bên đường nhé".
Hoài Phong Niên biết đây chỉ là một màn tuyên truyền ra ngoài của bố mình - Hoài Phong Niên chịu khó phấn đấu, trong gia đình ba đời bần nông sắp có phượng hoàng vàng sải cánh bay lên, các người hãy mở to mắt lên mà xem.
Như được thoả lòng mong muốn, cô có thể "yên tĩnh" ở nhà vài ngày, không cần thức dậy đã ngửi thấy mùi bột mì lương bì, bên tai không còn nghe tiếng càm ràm của Tống Hội Hương, trước mắt không cần vướng víu vẻ mặt căm hờn của người chị em giai cấp.
Ngủ đến khi tự nhiên tỉnh dậy, luộc mì cho hai cha con ăn tạm cho ngày mới rồi quay về đọc sách trong căn phòng bốc mùi ẩm mốc. Lần này cô mượn 10 cuốn sách từ thư